De familie Boesnach
De familie Boesnach uit Rotterdam was een Joodse familie waarin veel van de leden in het artiestenvak zaten. In tegenstelling tot een andere Rotterdams-Joodse familie, de familie Davids, met Heintje en Louis als meest bekende artiesten, is deze familie in de vergetelheid geraakt. Ook bij de familie Davids, waarbij de ouders optraden in veel kermissen in het land, waren de kinderen betrokken bij de optredens. Veel van het grote talent is door de vervolgingen in de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan, terwijl in de uitgebreide stamboom van de Boesnachs ook te lezen is dat er gelukkig veel nazaten in leven zijn.
Wie was die Rotterdamse artiestenfamilie Boesnach?
Het eerste dat we hiervoor moeten slechten is de schrijfwijze van de naam. De stamvader van de artiestenfamilie in Rotterdam is Simon Hendrikus Boesenach (Rotterdam, 22 maart 1849 – Rotterdam, 24 juli 1909) en de stammoeder is zijn echtgenoot Betje Bekkers (Rotterdam, 17 juni 1843 – Rotterdam, 17 november 1911. Zij woonden op de Lange Torenstraat 6. De achternaam van Simon wordt in het bevolkingsregister geschreven als Boesenach, maar in een iets ouder document is het Simon Henricus Boesnach. In latere advertenties voor de optredens van de leden van dit gezin werd de laatst genoemde spelling aangehouden. Het bijzondere van het oudere document, waarin ook te lezen is dat het gezin Boesnach op de Lange Torenstraat 62 woonde, in het centrum van de stad, is dat bij de naam van dochter Catharina de e bij Boesenach is doorgehaald. De verwarring ontstond in die periode, het document is van na 1877 en bleef zo, ook in officiële documenten.
Simon Henricus was de zoon van Simon Boesenach. Deze Simon kwam uit Groningen en werd daar geboren op 7 mei 1819. Hij trouwde op 24 september 1846 met Adriana Jordan (Danzig, 13 augustus 1821 – Rotterdam, 12 maart 1893). Vader Simon en moeder Adriana kregen vier kinderen en dan is door de geboorteplaatsen van de kinderen te zien dat het gezin uit Groningen vertrok.
De oudste zoon was Josua, hij werd in Apeldoorn geboren in november 1846 en overleed in Rotterdam op 26 mei 1867.
Simon Hendrikus, ook wel Simon Henricus, werd drie jaar later geboren en het gezin woonde in de tijd inmiddels in Rotterdam. Het bijzondere van Simon Henricus is dat er op de gezinskaart bij het bevolkingsregister is aangetekend dat hij van religie veranderde en Nederlands Hervormd werd, in tegenstelling tot zijn vrouw en kinderen die Nederlands-Israëlietisch bleven.
De derde zoon van Simon en Adriana was Hermanus die in Rotterdam geboren werd op 19 februari 1853. Hij trouwde met Keetje van der Sluis en kreeg met haar twee dochters. Adriana (Rotterdam, 16 juli 1884 – Rotterdam, 16 september 1884) en Anna (Rotterdam, 21 februari 1892 – Rotterdam, 5 januari 1960). Hermanus overleed op 2 oktober 1920.
Dochter Emmerentia Antonette was het laatste kind van Simon en Adriana en zij werd in Rotterdam geboren op 23 oktober 1855. Ze trouwde op 17 oktober 1877 met Hendrik Daniel Nieuwenhuizen en kreeg met hem twee zoons.
Terug naar het gezin van Simon Henricus Boesnach en Betje Bekkers. Zij kregen elf kinderen en de eerste was Simon, die op 10 juni 1870 geboren werd,
de tweede was Catharina (31 juli 1871),
de derde Phillipus Adrianus (14 februari 1873 – Auschwitz, 10 september 1943),
de vierde was Joshua (25 april 1875),
de vijfde Adriana Christina (31 juli 1876 – Auschwitz, 6 september 1944),
de zesde Emmerentia Antonia (3 mei 1878),
de zevende Naatje (4 februari 1880),
de achtste was Hermanus (18 augustus 1881 – 28 april 1883),
de negende was Saartje (15 mei 1883 – 28 mei 1885),
de tiende was de latere pianist Cornelis Hijman (26 oktober 1885),
de elfde was Daniël (29 november 1888 – 19 april 1893),
Josua Boesenach, de man van Mietje en volgens de advertentie karakterkomiek, was een zoon in dit gezin met 11 kinderen. De Boesenachs was een getalenteerd geslacht. De advertentie uit 1904 laat een aantal van de artiesten uit deze familie zien. Simon Hendrikus is de S. H. Boesnach uit de advertentie, en was dus acteur.
Een broer van Josua, Philip, was komiek, en samen met zijn vrouw Hanna Cohen (Gorinchem, 18 februari 1872 – Auschwitz, 10 september 1943) waren ze in hun tijd bekende duettisten. Hun zoon Harry (Simon Henri) Boesnach (Rotterdam, 19 april 1897 – Amsterdam, 15 november 1960) was een bekend pianist en muziekpedagoog en jarenlang de eerste pianist van Theater Tuschinski in Amsterdam.
Trivia:
De actrice Sylvia de Leur was een achternicht van Josua Boesenach en de kleindochter van de in de advertentie genoemde pianist De Leur.
bron:
Bevolkingsregister Rotterdam, Bevolkingsregister, Wijk 6, adresnr. 186-293 494.03/167 (1860 – 1880),
illustratie:
“Advertentie J Boesnach”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 26-06-1893. Geraadpleegd op Delpher op 09-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166666:mpeg21:a0139.
“Advertentie P Boesnach”. “Nieuwe Tilburgsche Courant“. Tilburg, 30-08-1900. Geraadpleegd op Delpher op 09-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010155359:mpeg21:a0053
“Advertentie”. “Delftsche courant Oude Bossche Bierhuis“. Regionaal/lokaal, 30-08-1892. Geraadpleegd op Delpher op 09-07-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000138894:mpeg21:a0018
Stadsarchief Rotterdam, Simon Hendrikus Boesenach, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-045, paginanummer 48552
laatst bijgewerkt:
1 oktober 2020