Mijn moeder herinnert zich nog hoe ze als kind speelde bij een vriendinnetje op de Jericholaan. Het vriendinnetje was Joods, maar dit hield niets in voor twee tien-jarige meisjes. Op een gegeven moment was het vriendinnetje weg. Als mijn moeder ernaar vroeg, werd er niet over gesproken. Niet meer dan “Ja, die zijn weg”, en verder werd er niets gezegd. Wie was dit vriendinnetje?
Waarschijnlijk ging het om de familie Wolf. Dit was een gewoon Rotterdams gezin die op Jericholaan 49a woonde. Het gezin bestond uit vader Jacob Mozes Wolf (Rotterdam, 27 juli 1895 – Midden Europa, 31 maart 1944), moeder Mina Pezon (Arnhem, 22 september 1894 – Auschwitz, 9 november 1942) en dochter Rebecca Marianna Wolf (Rotterdam, 13 augustus 1932 – Auschwitz, 9 november 1942).
Jacob Mozes Wolf was de zoon van Mozes Jacob Wolf (Amsterdam, 26 februari 1840 – Rotterdam, 26 februari 1900) en Pische Tuchs (Upino, – Auschwitz, . Vader Mozes Jacob was sigarenmaker en winkelier van beroep.
Het gezin van Mozes en Pische woonde op veel adressen in verschillende plaatsen, uiteindelijk woonden ze in Rotterdam.
Moeder Pische kwam uit Rusland en werd daar geboren 15 mei 1866. Pische en Mozes Jacob kregen drie kinderen; Anna (2 augustus 1889), Marianna (6 oktober 1892) en Jacob Mozes. Alle kinderen werden in Rotterdam geboren, dus in die periode was het gezin Wolf in Rotterdam neergestreken. In oktober 1923 trouwde Jacob met Mina Pezon.
Rebecka werd rond 1860 geboren en overleed op 23 april 1933 in Arnhem. Zij werd eveneens op Moscowa begraven. Jacob Mozes en Mina trouwen in Arnhem op 24 oktober 1923. Ze krijgen, in tegenstelling tot wat “gewoon” was in die tijd, niet snel een kind. Op 28 februari 1931 bevalt Mina van een doodgeboren dochtertje, een jaar later wordt Rebecca Marianna geboren.
Ergens tussen 1931 en 1934 gaat het gezin op de Jericholaan wonen, op nummer 49a. Daar wonen ze tot het gezin wordt “opgehaald”, weggehaald om naar Kamp Westerbork te gaan, waar ze rond 4 oktober 1942 werden geregistreerd.
Ze konden op de chique Jericholaan gaan wonen omdat Jacob Mozes carrière maakte.
Jacob Mozes was van beroep telegrafist. In dat beroep klom hij op, hij wordt later adjunct commies telegrafie.
Volgens verschillende bronnen was de familie Wolf het enige Joodse gezin dat op de Jericholaan woonde. Als dat klopt is de kans dat Rebecca Marianna de roepnaam Esther had aanwezig. Rebecca was in dat geval het beste vriendinnetje van mijn moeder, die van 3 maart 1936 is. Ze speelden bij elkaar thuis en mijn moeder herinnert zich ook dat de moeder van Rebecca erg aardig was. Ergens in oktober 1942 bleek het gezin verdwenen. “Opgehaald”, zei de buurt en wat dat dan precies inhield werd niet besproken en was taboe. Terug naar de feiten:
Het gezin is vroeg na het begin van de deportaties, 30 juli 1942, opgepakt. Begin oktober 1942 werden Joodse Rotterdammers uit hun huis gehaald en hier zullen zij waarschijnlijk bij geweest zijn. Aangezien de groep die toen geregistreerd werd in Westerbork groot was, staat op de kaarten van de Joodsche Raad dat ze tussen 3 en 5 oktober 1942 in Westerbork aankwamen. Ze bleven in Westerbork tot 6 november 1942 en zaten in het 34e transport naar Auschwitz. In dit transport zaten 345 mensen.
Bij aankomst op 9 november is er een selectie geweest waarbij vader geselecteerd werd om te werken. Hij was 46 jaar oud en moet in een goede conditie geweest zijn. Moeder en Rebecca verdwenen direct naar de gaskamer.
Wat is er verder te weten te komen? Over moeder niet veel. Maar over vader meer, het archief van Rotterdam biedt veel digitaal aan.
Vader werd geboren in het gezin van Mozes Jacob Wolf. Mozes kwam uit Amsterdam. Mozes en zijn vrouw, Pische Tuchs, die geboren was in Upin, Rusland, trouwden in Rotterdam op 1 juni 1887 en kregen naast Jacob ook een dochter, Marianna, die op 9 februari 1909 op 16 jarige leeftijd overleed. Vader Mozes was al overleden op 4 april 1900.
Mozes zelf werd geboren in Amsterdam rond 1840. Zij vader was Jacob Mozes Wolf en zijn moeder Marianne van Minden.
Meer informatie over dit gezin, met name foto’s, is zeer welkom. Een foto van de broer van Mina, Mozes Isaac Pezon, staat hier.
bron:
stadsarchief rotterdam, bevolkingsregister
www.joodsmonument.nl, lemma Jacob Mozes Wolf
gelders archief,
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 19-08-1932. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874791:mpeg21:a0107
stadsarchief rotterdam, adresboek rotterdam 1931 1934,
Luijters, Guus, In Memoriam (Amsterdam 2013)
Mina Pezon, kaart Joodsche Raad via Arolsen Archives, 130402537 – Mina WOLF PEZON
Pische Tuchs, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-542.
Illustratie:
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 19-08-1932. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874791:mpeg21:a0107
gepubliceerd:
5 maart 2016
Laatst bijgewerkt:
2 april 2022