De chique Heemraadssingel had voor de oorlog tal van Joodse inwoners die – in tegenstelling tot het grote Joods-Rotterdamse proletariaat – in goede doen waren geraakt.
Tegelijk is de Heemraadssingel het toneel van tal van politieke marsen, zoals de eerste mars van 1500 leden van de Hitlerjugend, de Bund Deutsche Mädel en de Jeugdstorm die naar Het Deutsches Haus aan de Westzeedijk marcheerden. De bezetter zette een infrastructuur in Rotterdam op en daarvoor werden verschillende panden, met name aan de Heemraadssingel, gevorderd. Deze panden zijn in bruin op deze pagina aangegeven.
Heemraadssingel 28a – gezin Van Hasselt
In het Joodsche Weekblad van 21 november 1941 vroeg mevrouw H. van Hasselt een dienstbode. Hier woonden procuratiehouder Heiman van Hasselt (Groningen, 31 mei 1882 – Rotterdam, 8 mei 1965), zijn vrouw Bartha Poppers (Winterswijk, 12 februari 1897 – Rotterdam, 8 juli 1973) en hun dochter Marianne Helena (Rotterdam, 24 januari 1930).
Heemraadssingel 28b – gezin Kaufman
Voor de oorlog heeft het gezin Kaufman een tijd op dit adres gewoond.
Heemraadssingel 30 – Arie Cosman
Koopman Arie Cosman werd op 21 augustus 1903 in Rotterdam geboren en op 5 maart 1943 in Sobibor vermoord. Arie huwde in 1935 met Georgine Green (Antwerpen, 23 januari 1906 – Auschwitz, ) en wettigde zoon David (Rotterdam, 20 maart 1932 – Auschwitz, ).
Heemraadssingel 30b – familie Heidt
Op dit adres woonde familie Heidt. Max Heidt werd in Giessen (Duitsland) geboren op 17 mei 1900 en hij kwam om bij het bombardement van 14 mei 1940.
Heemraadssingel 34 – Siegfried Groen
Koopman Siegfried Groen werd in Antwerpen geboren op 12 december 1897 en in Sobibor vermoord op 16 april 1943. Siegfried had de Nederlandse nationaliteit.
Heemraadssingel 58b – Van Emden
Hier woonden Mourits van Emden (Tilburg, 5 februari 1881 – Bergen-Belsen, 9 februari 1945) en zijn vrouw Zientje Rozenberg (Leeuwarden, 16 april 1880 – Bergen-Belsen, 3 maart 1945).
Heemraadssingel 68 – Mary Meijer – van der Sluis
Schermkampioen Mary Meijer – van der Sluis woonde rond 1951 hier met haar gezin.
Heemraadssingel 76 – familie Hartog
Hier woonden Emanuel Hartog (Rotterdam, 30 september 1877 – Auschwitz, 2 november 1944) en zijn vrouw Marianne Jacobs (Groningen, 15 augustus 1884 – Auschwitz, 2 november 1944).
Heemraadssingel 76b – Jacob van Cleeff Szn.
Tot juli 1934 woonden koopman in manufacturen Jacob van Cleeff Szn. (Rotterdam, 22 augustus 1857 – Rotterdam, 1939) en zijn vrouw Nettchen Hanf (Bochum/Witten, – Rotterdam, ) op dit adres. Zij verhuisden in juli 1934 naar het Ungerplein 2-1.
Jacob en Nettchen waren de ouders van Bertha Frederika (Rotterdam, – Auschwitz, ), fabrikant Frits Salomon (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Mathilde Helena (Rotterdam, 3 december 1896). Mathilde Helena overleefde de oorlog en woonde ten tijde van het overlijden van haar vader met haar echtgenoot Max (Meijer) Pool (Rotterdam, 17 maart 18791) op Tahiti.
Heemraadssingel 76b – Duitse kleuterschool
Eind maart 1943 werd hier op initiatief van de nationaal-socialistische ‘Volkswohlfahrt’ een Duitse kleuterschool geopend.
Heemraadssingel 79 – arts S. L. Anholt
Arts Simon Anholt woonde hier voor de Tweede Wereldoorlog. Simon Leo Anholt werd op 18 november 1892 in Kampen geboren. Hij trouwde in 1917 met Sibilla Goldstein (1891) uit Rees (Pruisen) en kregen op 24 februari 1919 een zoon Emanuel Jacob en een dochter Marguerite Louise. Simon Leo overleed in Haarlem op 25 november 1964.
Heemraadssingel 80 – David Blauw en Alice van Dantzig
Vanaf 1920 woonde hier het echtpaar David Blauw (Rotterdam, 30 januari 1873 – Rotterdam, 10 maart 1934) en Alice van Dantzig (Brussel, 2 maart 1877 – Rotterdam, 10 december 1966). David was procuratiehouder. Alice en David hadden twee dochters; Betsy (Rotterdam, 21 februari 1903 – Rotterdam, 9 juni 1965) en Bertie (Rotterdam, 7 december 1910 – Rotterdam, 19 maart 1971).
Heemraadssingel 83 – Hans Gustav Kaufmann
Hans Gustav Kaufmann werd op 23 oktober 1904 in Mühlheim geboren en trouwde op 16 februari 1932 met Alice Germaine Wolff (Amsterdam, 28 juni 1911). Zij hadden drie kinderen waaronder Carla Ellen (Rotterdam, 15 februari 1933) en Peter Gerard (Rotterdam, 28 september 1936). Vader werd genaturaliseerd op 22 juli 1927. Hans Gustav was adjunct-directeur van Huidenhandel Kaufmann.
Heemraadssingel 87 – Jacob Flesseman
Rond 1935 woonde het gezin van koopman in manufacturen Jacob Flesseman (Rotterdam, 30 november 1869 – Rotterdam, 14 december 1934) op dit adres. Jacob was gehuwd met Anna Korijn (Amsterdam, 13 juli 1873 – Rotterdam, 18 april 1917) en zij hadden de volgende kinderen: Louis (Amsterdam, 27 maart 1897 – Malaga, 9 september 1970), Ella (Amsterdam, 18 oktober 1899 – Rotterdam, 22 januari 1932), Eduard Isidore (Amsterdam, 2 augustus 1901 – november 1991). In 1921 hertrouwde Jacob met Jeannette Parser (Amsterdam, 18 februari 1880 – Muiderberg, 1974)
Heemraadssingel 89 – cursus Nederlands voor Duitsers
In de Deutsche Zeitung in den Niederlande werd op 2 juni 1942 geadverteerd met de mogelijkheid om in de school op dit adres een cursus Nederland voor Duitsers te volgen.
Heemraadssingel 93 – Johanna Frederika Tels en Meijer Zwart
Vanaf 1923 woonden hier Johanna Frederika Tels (Rotterdam, 7 mei 1886 – Rotterdam, 20 januari 1966) en haar echtgenoot Meijer Zwart (Amsterdam, 2 mei 1875 – 1968), koopman in margarine. Zij hadden twee kinderen; Herman Martinus (Rotterdam, 18 juli 1908) en Alida (Rotterdam, 25 november 1911).
Heemraadssingel 96 – Joseph Kater
Op dit adres woonde Joseph Kater (Amsterdam, 7 januari 1884 – Auschwitz, 30 september 1942).
Heemraadssingel 103 – Wehrmacht
Dit pand werd in de oorlog door de Wehrmacht gevorderd.
Heemraadssingel 105 – distributiekaarten
Volgens de Deutsche Zeitung in den Niederlanden werd in februari 1942 de aanmeldpost voor zoekgeraakte distributiepapieren in gebouw Odeon in de Gouvernestraat opgeheven en diende men dit voortaan op dit adres te melden.
Heemraadssingel 107 – S. van den Bergh
Rond 1935 woonde graanhandelaar S. van den Bergh met zijn gezin op dit adres.
Heemraadssingel 113 – notaris Wijsenbeek
Op 6 mei 1938 kwam Siegfried Salomon Wijsenbeek (Culemborg, 2 februari 1879 – Bloemendaal, 7 juli 1968) op dit adres wonen. Siegfried was notaris. Hij was gehuwd met Rosa Van den Bergh (Oss, 26 juli 1887 – Bloemendaal, 29 januari 1968) en zij hadden de volgende kinderen: Louis Jacob Florus (Rotterdam, 21 april 1912 – München, 17 juni 1985), Henricus (Rotterdam, 28 mei 1916 – Tel Aviv, 2010) en Frederika Wilhelmina (Rotterdam, 28 juli 1919 – Bloemendaal, 10 april 1993).
Heemraadssingel 113 – Joods Noodtehuis
Op de Heemraaddsingel 113, 115 en 131 was na de oorlog het Joods Noodtehuis ingericht. Dit tehuis was (met name) bedoeld voor Joden die terug keerden uit de kampen en die niet naar hun eigen huis terug konden, omdat die woning bewoond werd door anderen. Regelmatig waren hun woningen toegewezen aan NSB’ers.
Heemraadssingel 114 – Johanna van Straten
In 1921 verloofde Johanna van Straten (Herwijnen, – Auschwitz, ) zich met Louis van Zwanenbergh, die toen op de Sophiakade woonde. Johanna was een dochter van Manuel van Straten en Helena Frank.
Heemraadssingel 114 – gezin Cohen
Aan het begin van de oorlog woonde hier koopman in metalen Simon Cohen (Rotterdam, – Rotterdam, ) en zijn vrouw Esther Löwenstein (Allegany, – Sobibor, ). Simon en Esther hadden de volgende kinderen; inkoper Salomon Eliazar (Rotterdam, – Auschwitz, ), lompenhandelaar Henri (Rotterdam, – Gogolin, ), Elie Julius Cohen (Rotterdam, 28 mei 1894 – Rotterdam, 18 april 1895), Julius Cohen (Rotterdam, 21 september 1897 – Rotterdam, 17 oktober 1897) en Anna (Rotterdam, 21 april 1900 – Amsterdam, 17 december 1974). Tot mei 1926 woonde het gezin op de Diergaardelaan 7, toen verhuisden ze naar dit adres.
Na het overlijden van haar man Simon verhuisde Esther naar Amsterdam waar ze op 15 maart 1943 op het Daniël Willinkplein 27a2 werd ingeschreven. De inschrijving kan verschillen met de echte datum dat zij zich in Amsterdam vestigde. Volgens de kaart van de Joodse Raad werd Esther op 29 juni 1943 op transport gesteld, wat overeenkomt met de datum dat zij in Sobibor vermoord werd, 2 juli 1943. Simon Cohen was de broer van Eleazer Cohen en een oom van Elisabeth Brandel – Cohen.
In november 2021 werd voor dit pand een Stolperstein gelegd voor Esther Cohen – Löwenstein.
Heemraadssingel 114 – NSDAP en Amt Rosenberg
Dit pand werd tijdens de oorlog gevorderd voor de NSDAP. Daarnaast was Amt Rosenberg hier gevestigd. Joden die gedeporteerd werden moesten hun huissleutel inleveren bij de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung. De nazi’s legden vervolgens beslag op de inboedel. Vervolgens maakte de afdeling Hausraterfassung van de Zentralstelle lijsten van de aangetroffen spullen. Deze lijsten gingen naar Amt Rosenberg, alhier gevestigd, en deze afdeling haalde de huizen leeg. De inboedels werden gestuurd naar Duitsland als ‘Liebesgaben’.
Heemraadssingel 115 – Joods Noodtehuis
Op de Heemraaddsingel 113, 115 en 131 was na de oorlog het Joods Noodtehuis ingericht. Dit tehuis was (met name) bedoeld voor Joden die terug keerden uit de kampen en die niet naar hun eigen huis terug konden, omdat die woning bewoond werd door anderen. Regelmatig waren hun woningen toegewezen aan NSB’ers.
Heemraadssingel 115 – Centraal Tehuis
In 1967 was hier het Centraal Tehuis gevestigd.
Heemraadssingel 117 – Jacob Vieijra
Rond 1935 woonde het gezin van Jacob Vieijra op dit adres. Jacob Vieijra (Rotterdam, 30 maart 1867 – Den Haag, 6 september 1936) trouwde in 1898 met Elisabeth Samson (Rotterdam, 25 augustus 1871 – Rotterdam, 7 december 1936) en zij hadden de volgende kinderen: Anthonij Julius (Rotterdam, – Auschwitz, ), Felix (Rotterdam, 27 februari 1901 – Rotterdam, 21 augustus 1901) en Marcus (Rotterdam, 27 mei 1903 – Berkel, 16 september 1973). Het gezin woonde vanaf 1927 op dit adres. Marcus en Anthonij waren handelaren in zuidvruchten, en eigenaren het bedrijf ‘Felix Cohen’. Zij waren eigenaar van de Bergse Plassen. Het nazistische gemeentebestuur kon dit eigendom dankzij de bezettingsmaatregelen tegen Joods bezit voor een voordelige prijs in handen krijgen (zie NIOD-rapport ‘Ontrechting en Rechtsherstel Rotterdam’ (juni 2020), 15).
Heemraadssingel 119 – kraaminrichting Carmenta
Carmenta was een in 1933 door Tonnie Magielsen-Verhoeven opgerichte kraaminrichting op Heemraadssingel 119. Buiten dat er veel Rotterdammers geboren zijn – waaronder de samensteller van deze site – heeft Carmenta in de oorlog ook de levens van onderduikers gered. Er zaten namelijk in deze inrichting verschillende onderduikers verborgen, waaronder Joden.
Hanneke Bruijninckx-Magielsen, de dochter van de toenmalige directrice Tonnie Magielsen, zei hierover “Zij deden zich dan voor als patiënten die trombose hadden. Eén van hen werd door een eigen neef verraden. Onderduikers gingen soms vermomd als verpleegster over straat. Mijn moeder is altijd bang geweest dat ze zou worden opgepakt en naar Vught getransporteerd. De Duitsers kwamen geregeld bij ons controleren. Om tijd te rekken, kregen ze dan eerst een borrel. Ik zie het nog gebeuren. Er werd in het glas gespuugd en vervolgens werd er ingeschonken. Die borrel diende natuurlijk om tijd te rekken. De onderduikers konden zich dan verstoppen onder de dubbele vloeren! ” (link).
trivia
Tonnie Magielsen had haar linkerarm verloren bij een auto-ongeluk. Ze had een prothese maar deed alles met de ene arm, waaronder ook de bevallingen.
Zirly Rokach-Bernfeld (Perchinsko, – Auschwitz, ) werd hier met haar zoon op 21 januari 1944 gearresteerd en op 5 februari 1944 doorgestuurd naar Westerbork. Volgens joodsmonument.nl is Zirly, nadat haar echtgenoot Mendel gedeporteerd was, bevallen van haar zoon Schalom (Rotterdam, – Auschwitz, ) en zat maanden ondergedoken in deze kraamkliniek. Zij hield dat niet meer uit en heeft zich aangegeven bij de politie.
Heemraadssingel 123 – Vrouwke Frank – Druijf
Aan het begin van de oorlog woonde hier: Vrouwke Frank – Druijf (Meppel, – Westerbork, ). Vlak voor haar deportatie woonde Vrouwke in het Israëlitisch Oudeliedengesticht aan de Claes de Vrieselaan 70. Rond 1935 was hier het Christelijk Tehuis voor Dames gevestigd.
Heemraadssingel 131 – gezin Catz
Hier woonde aan het begin van de oorlog het gezin van James Catz.
Heemraadssingel 131 – Judith Roza Walg
Aan het begin van de oorlog woonde Judith Roza Walg (Leerdam, – Sobibor, ) op dit adres.
Heemraadssingel 131 – Wehrmacht
Dit pand werd tijdens de oorlog gevorderd voor de Wehrmacht.
Heemraadssingel 131 – Joods Noodtehuis
Op de Heemraaddsingel 113, 115 en 131 was na de oorlog het Joods Noodtehuis ingericht. Dit tehuis was (met name) bedoeld voor Joden die terug keerden uit de kampen en die niet naar hun eigen huis terug konden, omdat die woning bewoond werd door anderen. Regelmatig waren hun woningen toegewezen aan NSB’ers.
Heemraadssingel 139 – Hendrik van Daelen
Hendrik van Daelen was secretaris van de Cultureele Commissie van de Joodsche Raad. Hendrik van Daelen (Vlaardingen, 18 februari 1882 – Rotterdam, 6 november 1958) stond bij het bevolkingsregister geregistreerd als pettenfabrikant. Hij was gehuwd met Else Sofia Arnhem (Berlijn, 13 april 1880 – Rotterdam, 6 maart 1969) en zij hadden een dochter Betsy (Rotterdam, 16 juni 1906 – Portugal, 4 maart 1944).
Heemraadssingel 139 – Israëlietische Gezondheidskolonie ‘Rotterdam’
Deze organisatie was hier rond 1933 gevestigd. Meer informatie via de gezondheidskolonie in Ter Heijde en Etten Leur.
Heemraadssingel 149 – Carl Kaufmann
Rond 1935 woonde Carl Kaufmann (Mülheim, 24 april 1863), een van de directeuren van Kaufmann’s Huidenhandel, op dit adres. In 1934 werd Carl genaturaliseerd tot Nederlander. Ook zoon Hans Gustav (Mülheim, 23 oktober 1904 – Lausanne, 19 december 1970) woonde hier.
Heemraadssingel 152 – Van Dantzig
Op dit adres woonde Maurits van Dantzig.
Heemraadssingel 153 – Sicherheitsdienst
Tijdens de oorlog waren in dit pand slaapgelegenheden voor SD-officieren gevestigd.
Heemraadssingel 155 – Kriegsmarine
Tijdens de oorlog werd hier personeel van de Kriegsmarine werd ingekwartierd.
Heemraadssingel 157 – Sicherheitsdienst
Tijdens de oorlog waren in dit pand slaapgelegenheden voor SD-officieren gevestigd.
Heemraadssingel 162 – gezin Bosman – Cohen
Op dit adres woonden accountant Jacob Bosman (Rotterdam, – Bergen-Belsen, ) met zijn echtgenote Mina Cohen (Rotterdam, – Bergen-Belsen, ) en hun kinderen Betty Frederika (Rotterdam, 23 september 1912), Frederika Hanna (Rotterdam, 16 september 1915) en Hanna (Rotterdam, – Bergen-Belsen, ). Zij woonden op dit adres vanaf oktober 1922. In 1934 ging dochter Hanna naar de Rijkslandbouwhuishoudschool in Deventer en vermoedelijk in 1935 naar de Hachsjara in dezelfde plaats. Mina Bosman – Cohen was actief in tal van organisaties, zoals vanaf 1929 voorzitster van de Vrouwenvereeniging voor Practisch Palestina-werk en de W. I. Z. O.
Heemraadssingel 163 – Nederlandsche Arbeidsfront
Op 30 april 1942 werd bij decreet van rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart het Nederlandsche Arbeidsfront opgericht. De dag erna werden alle vakcentrales en vakbonden opgeheven. De bezittingen en vermogens gingen over naar de nieuwe organisatie. Aan het hoofd van het Nederlandsch Arbeidsfront kwam NSB’er Hendrik Jan Woudenberg (Amsterdam, 19 september 1891 – Amsterdam, 4 juli 1967). De doelstelling van het Arbeidsfront was: ‘alle Nederlanders die door eigen arbeid geheel of gedeeltelijk in hun levensonderhoud voorzien, samen te brengen, te verzorgen, hen op te voeden tot wederzijdsch begrip voor hun economische belangen, alsmede voor hun sociale en cultureele behoeften en bij de bevrediging van deze behoeften medewerking te verleenen’.
De opgeheven vakbonden hadden voor de oorlog samen 700.000 leden, het Arbeidsfront kende tijdens haar bestaan maximaal 100.000 leden, waarvan het overgrote deel landarbeiders. Door het seizoensafhankelijke werk waren zij aangewezen op een uitkering. Het Arbeidsfront kreeg geen zitting in belangrijke commissies en kon daardoor weinig opkomen voor de aangesloten arbeiders. In 1945 werd de vakcentrale opgeheven. Het stedelijk bureau in Rotterdam was op dit adres gevestigd en het hoofdkantoor was op de P. C. Hooftstraat 180 in Amsterdam gevestigd.
Heemraadssingel 165 – Henri Alexander Oostra
Henri Alexander Oostra (Anna Paulowna, – Midden-Europa, ) was directeur van N. V. Cats papierhandel. Hij was gehuwd met Maria van Straten (Rotterdam, – Auschwitz, ). Zij hadden een zoon en een dochter, Louis Jacob (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Henriette Helena (Rotterdam, 3 maart 1934). Henriette Helena overleefde de oorlog. Na de vordering van hun huis woonde het gezin op de Koepelweg 26 in Noordwijk.
Heemraadssingel 165 – gevorderd
Dit huis werd gevorderd op de Joodse familie Oostra. Op 9 maart 1943 leidde de beruchte collaborateur Anton van der Waals een Delftse studentenverzetsgroep onder leiding van Willem Theodoor Pahud de Mortanges (Heemstede, 1 juli 1921 − Fort bij Rijnauwen, 18 mei 1943) hier in een door hem opgezette val. De studenten werden hier gevangen genomen door de Sicherheitsdienst, en zijn uiteindelijk geëxecuteerd. Na de oorlog werd Van der Waals ter dood veroordeeld en op 26 januari 1950 geëxecuteerd.
Heemraadssingel 176 – gezin Wetzlar
Rond 1917 kwam het gezin van Mathias Wetzlar hier wonen.
Heemraadssingel 179 – gezin Aptroot
Hier woonden Izak Aptroot (Leek, 2 juli 1896 – Blechhammer, 21 januari 1945), zijn vrouw Frieda van Dam (Den Haag, 26 november 1901 – Auschwitz, 5 november 1942) en hun dochters Mary (Rotterdam, 30 november 1933 – Auschwitz, 5 november 1942) en Pauline Ria (Rotterdam, 21 juni 1930 – Auschwitz, 5 november 1942).
Heemraadssingel 185 – James Polak
Op dit adres woonde het gezin van James Polak. James Polak (Rotterdam, 10 mei 1881 – Monowitz, 15 december 1942) was procuratiehouder en accountant. Hij was gehuwd met Elisabeth Flora Polak (Amsterdam, 5 mei 1887 – Monowitz, 31 december 1942) en zij hadden drie kinderen, Jacques Jacobus (Rotterdam, 25 april 1914), Willem (Rotterdam, 16 juni 1916 – Leusden, 27 november 1942) en Martha (Rotterdam, 11 september 1917).
In november 1941 wordt door de Joodsche Raad voor hulp rond of het voldoen van de financiële verplichting van de ‘grijze kaart’ naar dit adres verwezen. Zonder deze kaart kon men geen gebruik maken van de diensten van de Joodsche Raad.
Heemraadssingel 186 – gezin Winkel
Aan het begin van de oorlog woonden op dit adres Siegfried Winkel (Termunten, – Auschwitz, ) en zijn vrouw Henrietta Blitz (Handsworth, – Auschwitz, ).
Heemraadssingel 189b – E. van Westerborg
Rond 1935 woonde koopman E. van Westerborg op dit adres.
Heemraadssingel 190 – Het Rusthuis
Rond 1932 was hier ‘Het Rusthuis’ gevestigd van A. Diehle – Main. Hoewel geen exclusief Joods rusthuis kon er wel koosjer gegeten worden. Het rusthuis had een tweede vestiging op de Esschenlaan 86.
Directrice Albertje Main (Slochteren, 2 april 1899) trouwde in 1928 met Johan Daniel Diehle (Rotterdam, 7 februari 1876 – Rotterdam, 12 augustus 1933). Johan Diehle was eerder gehuwd geweest en had twee kinderen.
Heemraadssingel 191 – mevr. T. Akker – Frankfort
Rond 1935 woonde mevrouw T. Akker – Frankfort op dit adres. Izak Louis Akker (Rotterdam, 20 mei 1882) was fabrikant van chemische producten. Hij was gehuwd met Geertruida Frankfort (Amsterdam, – Sobibor, ). Zij hadden twee zoons, apotheker Louis Isidore (Rotterdam, – Sakrau, ) en Joseph Isidore Louis (Rotterdam, – Sobibor, ). Ten tijde van de oorlog woonde Geertruida op de Banstraat 42hs te Amsterdam.
Heemraadssingel 202 – Gertrud Lehmann
Aan het begin van de oorlog woonde Gertrud Lehmann (Königsberg, – Sobibor, ) op dit adres.
Heemraadssingel 204 – Machiel Emmanuël van Dantzig
Op 22 juli 1918 overleed hier bankier Machiel Emmanuël van Dantzig (Leiden, 23 januari 1854), 63 jaar oud. Hij was gehuwd met Adele Hilsum (Amsterdam, 14 maart 1863). Adele en Machiel hadden zes kinderen; David (Rotterdam, – Auschwitz, ), Regina Anna (Rotterdam, 18 december 1890 – Rotterdam, 9 februari 1901), Rosa (Rotterdam, 17 augustus 1892 – 1979), Louise (Rotterdam, – Auschwitz, ), Samuel (Rotterdam, 31 oktober 1897 – Rotterdam, 25 januari 1984), zie Heemraadssingel 278 en Maurits Michiel (Rotterdam, 4 juni 1903 – Amsterdam, 19 januari 1960). Machiel en Adele woonden op dit adres sinds 1917.
Heemraadssingel 209b – Ir. Arthur Aronsohn
Rond 1935 woonde Ir. Arthur Aronsohn (Amsterdam, 29 augustus 1896 – Driebergen, 1964) op dit adres. Arthur huwde in 1931 met de katholieke Lhuberta Maria Geertruida Caarls (Tilburg, 25 oktober 1898) en zij kregen twee zonen; Arthur Hans (Rotterdam, 1 mei 1932) en Robbert Jan (Rotterdam, 14 juni 1938 – Amsterdam, 30 december 2010). In 1935 verhuisde het gezin naar de Prinses Julianalaan 22.
Heemraadssingel 213a – weduwe Juliette Simons – Oppenheimer
Juliette Simons – Oppenheimer (Rotterdam, – Auschwitz, was de dochter van Bernard Oppenheimer en Sebilla Goudsmit en de tweede echtgenote van Bernard Simons, de in 1922 overleden directeur van Esveha. Juliette was lerares en werd directrice van de Rotterdamsche Huishoudschool. Juliette woonde hier aan het begin van de oorlog met haar zoon Albert Simons (Den Haag, – Auschwitz, ).
Heemraadssingel 217 – Simon Bosman
Rond 1935 woonde koopman Simon Bosman (Rotterdam, – Rotterdam, ) op dit adres. Simon was gehuwd met Mietje Speijer (Rotterdam, 28 mei 1864) en na haar overlijden hertrouwde Simon in 1893 met Rozet Vles (Rotterdam, – Sobibor, ).
Heemraadssingel 217 – Sicherheitsdienst
Hier was vanaf november 1944 de Aussenstelle van de Sicherheitsdienst gevestigd.
Heemraadssingel 219 – Sicherheitsdienst
Hier waren de archieven van de SD gevestigd en deden 75 verzetsmensen op 21 december 1944 een poging om deze archieven te vernietigen en de gevangen te bevrijden.
Heemraadssingel 221 – Mutterschüle
Vanaf oktober 1942 was hier de Mutterschüle van het ‘Frauenwerk’ van de bezetter gevestigd.
Heemraadssingel 223 – Firma Ostbau A. Knijff
Deze instelling werkte voor de Wehrmacht en hier was het kantoor gevestigd. Het bedrijf verzorgde militaire stellingen en werd in 1944 ingeschakeld om de haveninstallaties te ondermijnen. Op 30 september 1944 werd dit kantoor overvallen door het verzet; de bedrijfsleider en de personeelschef werden omgebracht. Ook directeur Knijff werd later geliquideerd.
Heemraadssingel 226 – Sicherheitsdienst
Op 226 bevond de Sicherheitsdienst zich, dit pand werd op 29 november 1944 gebombardeerd.
Heemraadssingel 233 – Notaris Siegfried Salomon Wijsenbeek
In 1954 was hier het notariskantoor van Siep Wijsenbeek gevestigd.
Heemraadssingel 234 – Nathan Salomon Frenk
Dit pand was van Nathan Salomon Frenk (volgens de Verkaufsbucher N. S. Frank) (Zierikzee, – Bergen-Belsen, ). Op 1 april 1943 werd het pand verkocht nadat het eerst onteigend was voor een bedrag van ƒ 12.891,92 aan R. Rijnders van de Pleinweg 20. Deze laatste heeft meer Joods bezit op deze wijze verkregen.
Nathan was gehuwd met Sophia van Creveld (Rotterdam, – Rotterdam, ). Zij hadden een zoon Salomon (Rotterdam, 29 maart 1915) en een dochter Myra (Rotterdam, 14 februari 1920).
Heemraadssingel 236 – graanhandelaar Adolf Lakowsky
Rond 1935 woonde op dit adres de graanhandelaar Adolf Lakowsky (Bensheim, 12 maart 1879). Adolf was gehuwd met de Nederlands-Hervormde Marie Johanna Hanegraaf (Rotterdam, 14 maart 1883 – Rotterdam, 2 februari 1965) In 1936 verhuisde het gezin naar de Schiekade 9.
Heemraadssingel 237 – gezin Van Dantzig
David van Dantzig was bankier en werd in Rotterdam geboren op 30 oktober 1888. Hij trouwde met Wilhelmina Jacoba Catz (Rotterdam, 14 juli 1896 – Auschwitz, 14 februari 1943) op 3 juni 1917. David en Wilhelmina kregen vier kinderen, Ada Rosa (Rotterdam, 3 augustus 1918 – Auschwitz, 14 oktober 1943), Hugo Michel (Rotterdam, 13 maart 1920 – Nieuwegein, 24 juni 2009), Paul Herman (Rotterdam, 9 november 1921 – Auschwitz, 30 april 1943) en Jenny Louise (Rotterdam, 2 mei 1924 – Auschwitz, 1 februari 1943). Het gezin kwam op 1 mei 1924 op dit adres te wonen, daarvoor woonden ze op nummer 234. David werd vermoord in Auschwitz op 14 oktober 1943. Het huis werd aan het begin van de oorlog gevorderd en het districtshuis van de NSB werd er gevestigd.
Heemraadssingel 237 – Nationaal-Socialistische Beweging
Dit huis, van de Joodse familie Van Dantzig, werd gevorderd en hier werd het NSB districtshuis gevestigd.
Heemraadssingel 237 – Frontzorgbureau
Op 26 juni 1942 verscheen in Volk en Vaderland, weekblad der Nationaal-Socialistische Beweging een uitgebreid artikel over de uitbouw van de Frontzorg. Deze organisatie zond pakketten naar de frontsoldaten, verzorgde de briefwisseling tussen het front en thuis en gaf zorg aan frontsoldaten dan al dan niet gewond naar huis terugkeerden. De Rotterdamse leider van deze instelling was mevrouw E. Kröller – Schäfer.
Heemraadssingel 240 – huisarts Jacob Sanders
In 1920 verhuisde arts Jacob Sanders (Sneek, – Midden-Europa, ) van de Mathenesserlaan 43 naar dit adres. Jacob was gehuwd met Henriette Hendrika Salomonson (Rotterdam, 18 december 1889) en zij hadden twee dochters; Rolina Regina (Rotterdam, 30 juli 1922) en Leonie Edith (Rotterdam, 31 mei 1925). In 1942 woonde het gezin op de Julianalaan 17 in Pijnacker. Jacob studeerde geneeskunde in Amsterdam en legde op 19 april 1913 zijn artsexamen af., waarna hij op 6 mei 1918 promoveerde op een proefschrift over ‘Ziekte en sterfte bij Joden en niet-joden te Amsterdam’. In 1933 werd hij benoemd tot directeur van het ’Nederlandsch Instituut voor erfelijkheidsonderzoek bij den mensch en voor rassenbiologie, afd. medisch-statistisch erfelijkheidsonderzoek‘ in Den Haag. Daar woonde het gezin op de Van Alkemadelaan 350.
Jacob Sanders schreef verschillende monografieën. Hij was lid van de Nederlandse Zionisten Studenten Organisatie. Zijn echtgenote en kinderen overleefden de oorlog.
Heemraadssingel 241 – Renarde Edith Meibergen
Aan het begin van de oorlog woonde Renarde Edith Meibergen (Almelo, – Auschwitz,
Heemraadssingel 244 – A. Schwarz
A. Schwarz, firmant van A. Wiener & Co., woonde rond 1935 op dit adres.
Heemraadssingel 247 – Lion Cohen
Vanaf 28 juli 1938 woonde Lion Cohen (Rotterdam, 10 september 1879 – Auschwitz, 15 oktober 1942) op dit adres. De eerste aantekening op zijn gezinskaart is dat hij pakhuisknecht is, later is dit aangepast in ‘houder van een bank van lening’. Het eerste adres van Lion is dan ook de Raamstraat 19, en via onder andere de West Kruiskade 40a, de Mathenesserdijk 253a en de 1e Virulystraat 5b komen ze op dit adres terecht. Lion trouwde op 6 december 1905 met Leentje Frenk (Rotterdam, 23 april 1887 – Rotterdam, 5 september 1914) en samen kregen ze een zoon Machiel (Rotterdam, 3 mei 1906 – Rotterdam, 28 juni 1906). Op 7 november 1929 trouwde Lion met Rebekka van der Hoek (Rotterdam, 5 oktober 1890 – Auschwitz, 15 oktober 1942).
Heemraadssingel 249 – Eleazer van Esso
Hier woonde in 1939 (vanaf oktober 1931) ondernemer Eleazer Andries (Mozes) van Esso (Meppel, – Wassenaar, ), bestuurslid van de kerkeraad van de Nederlands Israelitische Gemeente. Van Esso was de directeur van de N. V. A. E. van Esso’s fabrieken. In het begin van de oorlog woonde het gezin op de Rochussenstraat 67c.
Heemraadssingel 249 – Maatschappij tot Voortzetting der Zaken van Magazijn Nederland
Op 31 december 1941 plaatste deze maatschappij een nieuwjaarsadvertentie in Het Dagblad van Rotterdam. Het gaat hier om een advertentie die op initiatief van de Verwalter van Magazijn Nederland werd geplaatst, een Joodse onderneming. Een gelijkluidende advertentie werd in Het Rotterdamsch Nieuwsblad geplaatst op 31 december 1940. De Rotterdamse vestiging van Magazijn Nederland was verloren gegaan bij het bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940.
Heemraadssingel 255a – D. van Engers
Rond 1935 woonde winkelier D. van Engers op dit adres.
Heemraadssingel 256 – Café Germania
L. Rodaks opende op 3 juni 1944 op dit adres zijn Café Germania.
Heemraadssingel 261 – Kriegsmarine
Pand gevorderd voor de Kriegsmarine.
Heemraadssingel 271 – Salomon Frenkel
Salomon Frenkel (Rotterdam, – Auschwitz, ) werd hier op 11 februari 1943 gearresteerd door de Sicherheitspolizei en op 23 juli 1943 doorgestuurd naar Kamp Vught.
Heemraadssingel 276a – gezin Abraham Zwick
Ten tijde van de oorlog woonde hier het gezin van Abraham Zwick.
Heemraadssingel 278 – Samuel van Dantzig
In 1921 woonde het gezin Van Dantzig (zie ook Heemraadssingel 279) op dit adres. Samuel van Dantzig (Rotterdam, 31 oktober 1897 – Rotterdam, 25 januari 1984) was bankier. Samuel was een zoon van Adele Hilsum en Machiel Emanuel van Dantzig en was gehuwd met Estella Broekhuijsen (Den Haag, 2 september 1902). Zij hadden twee kinderen; Adolf Maurits (Rotterdam, 5 juli 1927) en Louise Susanna (Rotterdam, 13 april 1925).
Heemraadssingel 278 – Wehrmacht
Dit pand werd in de oorlog gevorderd door de Wehrmacht.
Heemraadssingel 279 – Samuel van Dantzig
Hier woonde in 1939 Samuel van Dantzig (zie ook Heemraadssingel 278), bestuurslid van de kerkeraad van de Nederlands Israëlitische Gemeente.
Heemraadssingel 280 – eetgelegenheid voor de Wehrmacht
In de Deutsche Zeitung in den Niederlanden werd op 21 januari 1942 kenbaar gemaakt dat personeel van de Wehrmacht hier kon eten. Volgens het adresboek van 1939 woonde hier Hedwig Wichter (Oberwörresbach, Duitsland, 31 december 1891).
Heemraadssingel 281 – Margaretha Weiler
Op dit adres woonde aan het begin van de oorlog Margaretha Weiler (Antwerpen, – Auschwitz, ).
Heemraadssingel 281b – familie Asch
Op dit adres woonden Kurt Michael Bruno Asch (Stettin, 19 oktober 1883 – Auschwitz, 30 september 1943), zijn vrouw Jeanne Weiler (Antwerpen, 4 april 1880 – Auschwitz, 16 augustus 1942) en hun kinderen Louis Sigismond (Antwerpen, 24 juli 1913 – Auschwitz, 30 september 1942), Robert André (Rotterdam, 19 juni 1924 – Auschwitz, 30 september 1943), Suzanna (Rotterdam, 16 augustus 1919 – Auschwitz, 30 september 1942).
Heemraadssingel 286 – Kriegsmarine
Tijdens de oorlog werd dit pand door de Kriegsmarine gevorderd.
Heemraadssingel 298 – Jacobus Petrus Antonius de Vries
Jacob de Vries (Amsterdam, 25 februari 1892) werd hier door de Sicherheitspolizei gearresteerd onder de naam O. Birman en op 21 december 1943 en op 24 december 1943 doorgestuurd naar Westerbork.
Heemraadssingel 304b – Andries de Jong
Op dit adres werd op 19 juni 1942 bioscoopexploitant Andries de Jong (Amsterdam, – Mauthausen, ) gearresteerd door de Sicherheitspolizei vanwege ‘valsche aangifte en niet dragen Jodenster’. Hij werd op 18 juli 1942 doorgestuurd naar Kamp Amersfoort. Volgens de archiefkaart bij het Stadsarchief Rotterdam was Andries van oorsprong ‘Isr’ (Joods) maar werd Rooms Katholiek toen hij in 1926 trouwde met zijn tweede vrouw Petronella Ermers (Leiden, 1896). Die verandering van geloof was voor de bezetter niet van betekenis.
In 1933 hertrouwde Andries met de Duits Evangelische Meta Bräuer (Görlitz, 1910); voor Petronella was Andries van 1913 tot 1918 getrouwd met Johanna Elisabeth Philips. Andries woonde sinds 1935 op dit adres.
Heemraadssingel 304b – familie Shermok
Op dit adres woonde de familie Shermok. Aron was een de ondernemers in de filmindustrie.
Op 22 juni 1942 werd Aron (Mazyr, – Mauthausen, ) hier gearresteerd door de Sicherheitspolizei wegens ‘poging tot rassenschennis, zwarte handel, loopen zonder Davidster’. Aron werd op 18 juli 1942 doorgestuurd naar Kamp Amersfoort.
Heemraadssingel 306b – Elias den Hartog
Elias den Hartog werd geboren in Sliedrecht op 9 februari 1913 en vermoord in Blechhammer op 20 januari 1945.
Heemraadssingel 306b – Sofia Gompertz – Alter
Sofia Gompertz – Alter, en haar twee zussen, de dames Eef en Sien Alter, dochters van chazzan Nathan Alter en Johanna van Leeuwen, kwamen ook aan de vooroorlogse Heemraadssingel te wonen op nummer 306b, dankzij een grote prijs uit de Staatsloterij. Tijdens de oorlog vestigde Sophia een rusthuis op dit adres. Deze drie dames overleefden via verschillende onderduikadressen de oorlog. Ook de twee dochters Selma en haar jongere zus Carla woonden op dit adres bij hun moeder Sophia Gompertz-Alter. De echtgenoot van Sophia was Edmond Gompertz (1877-1930), hij was al overleden voordat Sophia en haar gezin vanuit de Hugo de Grootlaan 135a naar de Heemraadssingel 306b verhuisde.
Heemraadssingel 306b – Isidoor Kroon
Op 5 januari 1943 werd hier Isidoor Kroon (Rotterdam, – Auschwitz, ) gearresteerd door de Sicherheitspolizei / groep X en op 13 februari 1943 doorgestuurd naar Westerbork.
Ook Kaatje Bierschenk – Cosman (Amersfoort, – Auschwitz,
Heemraadssingel 310 – familie Bär
Hier woonden Bernard Bär (Bruchsal, 27 mei 1881 – Sobibor, 30 april 1943), zijn vrouw Saartje Walg (Leerdam, 31 december 1896 – Sobibor, 30 april 1943) en hun dochter Käthe Bertha Bär (Rotterdam, 20 juli 1929 – Sobibor, 30 april 1943).
Heemraadssingel 322b – gezin Vleeschhouwer
Na de oorlog woonde de familie Vleeschhouwer op dit adres. Twee zonen zaten in het verzet.
Heemraadssingel 325b – Joseph Isidore Louis Akker
Joseph woonde hier aan het begin van de oorlog. Hij werd geboren in Rotterdam op 4 januari 1912 en vermoord in Sobibor op 23 juli 1943.
Bron:
wikipedia
www.heemraadsingel.nl
Flier, Hans, Vijf oorlogsdagen in mei 1940 (geraadpleegd 11 april 2015)
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Hans Gustav Kaufmann
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart David van Dantzig
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Lion Cohen
Heemraadssingel 306b – Sophia Gompertz, email Edjo Frank d.d. 13 mei 2017.
“Advertentie Gompertz”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 02-10-1942. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318388:mpeg21:a0038
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart fam Wijsenbeek
met dank aan Pim Reinders
Ostbau Knijff: “Advertentie”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 11-12-1942. Geraadpleegd op Delpher op 16-04-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110584132:mpeg21:a0037
N S Frank, Verkaufsbucher, Nationaal Archief, Toegang: 2.09.16 (Inventaris van het dossierarchief van het Nederlandse Beheersinstituut (NBI), en van de in beslag genomen administraties, 1945-1967)
Stadsarchief Rotterdam, Ziely Rokach, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3786.
Stadsarchief Rotterdam, Isidoor Kroon (spelling op kaart Isedoor), 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3767.
Stadsarchief Rotterdam, Salomon Frenkel, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3763.
Stadsarchief Rotterdam, Aron Shermok, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3756.
Stadsarchief Rotterdam, Andries de Jong, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3751.
Stadsarchief Rotterdam, Andries de Jong, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-220, pagina 239713
Stadsarchief Rotterdam, Kaatje Bierschenk – Cosman, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3483.
“Advertentie Centraal Tehuis”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1967/10/06 00:00:00, p. 37. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860754:mpeg21:p037
Stadsarchief Rotterdam, Schalom Rokach, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventaris 3561
Stadsarchief Rotterdam, Arie Cosman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-089, pagina 94427
Wijsenbeek, Advertentie. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 12-06-1954, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 12-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010951923:mpeg21:p014
Stadsarchief Rotterdam, Machiel Emmanuel van Dantzig, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-093.
Simon Cohen, Familiebericht. “De Telegraaf”. Amsterdam, 21-05-1942, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 12-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110583939:mpeg21:p006
Hendrik van Daelen, Nieuws uit de Maasstad. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 17-04-1941, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318151:mpeg21:p005
Stadsarchief Rotterdam, Hendrik van Daelen, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-091.
Stadsarchief Rotterdam, Jacob Bosman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-055.
De „grijze kaart”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 14-11-1941, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318181:mpeg21:p007
Grijze kaart: J. Presser, Ondergang, de vervolging en verdelging van het Nederlandse Jodendom 1940 – 1945, deel 1, 502.
Stadsarchief Rotterdam, Heiman van Hasselt, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-177.
Eetgelegenheid Wehrmacht, Advertentie. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 21-01-1942, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120322:mpeg21:p001
distributiekaarten, Verlust von Lebensmittelmarken. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 05-02-1942, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011119949:mpeg21:p006
Arbeitsfront, Advertentie. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 18-05-1942, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120047:mpeg21:p004.
Cursus Nederlands, Advertentie. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 02-06-1942, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120060:mpeg21:p008
FRONTZORG Aller medewerking noodzakelijk!. “Volk en vaderland : weekblad der Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland”. Utrecht, 26-06-1942, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011190094:mpeg21:p005
Kurse des Frauenwerks. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 10-10-1942, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120191:mpeg21:p006
Duitse kleuterschool, Advertentie. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 18-03-1943, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011239350:mpeg21:p006
Café Germania, Advertentie. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 04-06-1944, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120745:mpeg21:p007
Stadsarchief Rotterdam, Hedwig Wichter, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-533
Stadsarchief Rotterdam, Flesseman, S. van den Bergh, Vieyra, christelijk tehuis voor dames, Kaufmann, E van Westerborg, Geertruida Akker – Frankfort, A. Aronsohn, Simon S. Bosman, D. van Engers, Van Cleeff, :Lakowsky, Schawarz, 3023-76. Adresboeken Rotterdam, 1934-1935; p. 2275. Straten alfabetisch, pagina 1480.
Stadsarchief Rotterdam Geertruida Akker – Frankfort, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-004.
Stadsarchief Rotterdam, Siegfried Groen, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-160.
Stadsarchief Rotterdam, Jacob van Cleeff, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-085.
Stadsarchief Rotterdam, Jacob Flesseman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-136.
Stadsarchief Rotterdam, Jacob Vieijra, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-501.
Marcus Vieijra, Familiebericht. “Algemeen Dagblad”. Rotterdam, 20-09-1973. Geraadpleegd op Delpher op 14-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBPERS01:002892017:mpeg21:p00010
Stadsarchief Rotterdam, Carl Kaufmann, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-234.
Stadsarchief Rotterdam, Arthur Aronsohn, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-010.
Stadsarchief Rotterdam, Simon Bosman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-055.
Stadsarchief Rotterdam, Adolf Lakowsky, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-284.
Stadsarchief Rotterdam, Samuel van Dantzig, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-093.
Stadsarchief Rotterdam, Henri Alexander Oostra, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-357.
Rusthuis, De Joodsche jeugdkrant; “Betsalel”, jrg 4, 1932, no 49, 03-03-1932. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005479049:00001.
gezondheidskolonie, Joodsch hulpbetoon; halfmaandelijks tijdschrift voor de joodse instellingen van weldadigheid en sociale voorzorg in Nederland, jrg 1, 1933, no 14, 20-11-1933. Geraadpleegd op Delpher op 25-07-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005691015:00001.
Jacob Sanders, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-413.
Jacob Sanders; J.H. Coppenhagen, Anafiem Gedoe‘iem. Overleden joodse artsen uit Nederland 1940-1945 (Rotterdam 2000) 134-135.
Joods Noodtehuis, Jaap Sanders, tijdlijn Cohen, https://www.academia.edu/36978416/Tijdlijn_Cohen (geraadpleegd 2 februari 2023).
Jacob Bosman, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-055.
Palestinawerk (Bosman), DE JOODSCHE VROUW PRACTISCH PALESTINA-WERK.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-05-1929, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 10-03-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874365:mpeg21:p002
Magazijn Nederland, Advertentie. “Dagblad van Rotterdam”. Rotterdam, 31-12-1941, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010311810:mpeg21:p007.
Magazijn Nederland, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 31-12-1940, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002582:mpeg21:p014.
Johanna Frederika Tels, Stadsarchief Amsterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-544.
illustratie
© joodserfgoedrotterdam.nl
“Advertentie Centraal Tehuis”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1967/10/06 00:00:00, p. 37. Geraadpleegd op Delpher op 15-09-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860754:mpeg21:p037
Simon Cohen, Familiebericht. “De Telegraaf”. Amsterdam, 21-05-1942, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 12-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110583939:mpeg21:p006
N. S. Frenk, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 31-10-1941, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318179:mpeg21:p015
Bosman-Cohen, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 14-11-1941, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318181:mpeg21:p012
Van Hasselt, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 21-11-1941, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318182:mpeg21:p012
Duitse kleuterschool, Advertentie. “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 18-03-1943, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 13-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011239350:mpeg21:p006.
Rusthuis, De Joodsche jeugdkrant; “Betsalel”, jrg 4, 1932, no 49, 03-03-1932. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005479049:00001.
Magazijn Nederland, Advertentie. “Dagblad van Rotterdam”. Rotterdam, 31-12-1941, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010311810:mpeg21:p007.
gepubliceerd:
6 maart 2016
Laatste aanpassing:
10 februari 2024