Hermann (Kopel) Ehrlich was de broer van Mariem Estera Ehrlich, en daardoor de zwager van Abraham Icek Tuschinski. Hermann werd in Lodz (Polen) geboren op 2 december 1891.
Hermann kwam een paar jaar na Abraham Tuschinki en zijn vrouw Mariem naar Nederland, waarschijnlijk op 29 april 1907, toen werd hij in Rotterdam ingeschreven op Nieuwe Binnenweg 175a.
Op 25 november 1915 trouwde Hermann met de in Rotterdam op 8 maart 1893 geboren Johanna Bood en met haar krijgt hij een zoon Nathan (Rotterdam, 3 februari 1917) en een dochter Sophia (Fifi) (Rotterdam, 17 juli 1918).
Het huwelijk van Hermann en Johanna werd op 26 oktober 1932 beëindigd. Dit is na een liefdesaffaire die Johanna had met Abraham Tuschinski, een affaire die jaren duurde (‘Abraham was de grote liefde van mijn moeder’ – interview Fifi Ehrlich). Abraham zou ook van zijn vrouw scheiden om met Johanna verder te gaan, maar hij hield zijn woord niet.
Artistiek
Van Hermann is bekend dat hij de meest artistieke was van het drietal Tuschinski – Gerschtanowitz – Ehrlich. Zijn dochter Fifi noemt hem later in een interview een kunstenaar en vraagt zich vaak af hoe dat kan. De Ehrlichs waren arme Poolse Joden. Wellicht is zijn invloed terug te zien in de interieurs van -in ieder geval- het verwoeste Grand Theater te Rotterdam en bioscoop Tuschinski op de Reguliersbreestraat te Amsterdam. Tegelijkertijd is van Theater Tuschinski in Amsterdam ook bekend dat er, bij wijze van spreken, nog geen spijker in de muur geslagen werd zonder dat Abraham Tuschinski ervan af wist en het goed gekeurd had.
Ehrlich was zeer jong toen hij emigreerde vanuit Lodz naar Rotterdam, nog geen 16 jaar oud. Bij zijn aankomst in Rotterdam liet hij zich registreren als kleermaker, ook het beroep dat Abraham Tuschinski had toen hij in Rotterdam aankwam. Tuschinski begon een aantal jaren daarna met het opbouwen van zijn imperium en hoewel Hermann daarin snel opklom was hij niet direct theaterdirecteur, in eerste instantie is hij chef van een theater. Ehrlich was een man die op de achtergrond bleef. ‘Hij toonde geen emotie, geen vreugde, geen verdriet en ook geen warmte‘, dat laatste haalde Fifi, zijn dochter, in een interview aan.
De liefde die zijn vrouw met zijn zwager en zakenpartner Abraham Tuschinski had en tot de scheiding leidde kan hem echter niet in de koude kleren zijn gaan zitten, zeker niet toen Tuschinski na het bombardement op Rotterdam bij zijn ex-vrouw introk op de Rochussenstraat. Tot een echte verwijdering tussen Ehrlich en Tuschinski is het volgens Fifi Ehrlich nooit gekomen, ze bleven altijd met elkaar praten.
Nevenfuncties
Behalve in de directie van theaters had Hermann Ehrlich nog een aantal (sociale) nevenfuncties. Hij was initiatiefnemer (met Tuschinski en Gerschtanowitz) en penningmeester van Stichting Bio-vacantieoord, opgericht op 21 maart 1927. Daarnaast was hij initiatiefnemer van de oprichting van expositiezalen in Studio 32 en bestuurslid van de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer (VVV) in Rotterdam. In de expositiezalen van Studio 32 zorgde Ehrlich elke 14 dagen voor een nieuwe expositie.
Oorlog
Hermann werd in Sobibor vermoord op 13 maart 1943, Johanna in Auschwitz op 7 september 1942. De kinderen overleefden de oorlog, Nathan was ondergedoken en Sophia (Fifi) was het land ontvlucht.
Fifi Ehrlich
Fifi gaf tussen 1938 en 1940 hulp aan Joodse vluchtelingen uit Duitsland. Zij trouwde met Istvan Engelman en overleed op 18 juli 2012. Ze werd begraven op Gan haSjalom te Amstelveen. Fifi was jarenlang vrijwilliger voor het Joods Maatschappelijk Werk.
bron:
stadsarchief Rotterdam,
www.maxvandam.info,
jessegoossens.nl, (>2021 https://couldbewords.nl/)
benjamin – JMW juli 2007
gepubliceerd:
2 maart 2016
laatst bijgewerkt:
20 december 2021