Westersingel

Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-7155 Westersingel met rechts de Mauritsweg, vanuit het zuiden, 1900. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029.

De Westersingel loopt van het Kruisplein tot de Westzeedijk en werd gegraven als onderdeel van het waterproject van W. N. Rose. Tussen 1870 en 1900 werden hier de herenhuizen gebouwd. Ten zuiden van de Nieuwe Binnenweg kwamen er villa’s. De Westersingel werd niet getroffen door het bombardement op Rotterdam. De straat op de westelijke oever van de Westersingel heet Westersingel, die op de oostelijke oever Mauritsweg.

Brug over de Westersingel
Op deze brug werd Aäron Pinhashick vermoord.

Westersingel 11 – Samuel van Dantzig
Op dit adres woonde het gezin Van Dantzig. In 1897 stond er in de krant een advertentie van de Commissie der Kostelooze Israëlitische Godsdienstschool te Rotterdam die twee onderwijzers zocht. Samuel van Dantzig was de voorzitter van de schoolcommissie.

Westersingel 20 – gezin Polak
Dit is een van de woonadressen van het gezin van Herman Joseph Polak (Leiden, 1 september 1844), leraar op een gymnasium in Rotterdam en hoogleraar Griekse taal- en letterkunde te Groningen en Louisa Helena Stibbe (Kampen, 27 februari 1848). Hun dochter Anna Sophia was essentieel voor de verbetering van de positie van de vrouw in Nederland.

Westersingel 20a – Rijnderman-Kornfeld
Het Joodse gezin Rijnderman-Kornfeld woonde hier in in juni 1946 en zocht via een advertentie een kinderjuffrouw. Met de naam Rijnderman lijkt dit gezin een Nederlands-Joods gezin, maar Szlama David Rijnderman werd in Warschau geboren in mei 1909. Hij was gehuwd met Feiga Kornfeld (Warschau, 14 januari 1909) en zij hadden een zoon Morthai Saia (Chischinau, Roemenië, 29 juni 1930) en een dochter Hudesa (Rotterdam, 22 april 1936). Szlama was koopman van beroep en het gezin werd op 22 juni 1932 in Rotterdam ingeschreven en ging toen inwonen op de Adrien Milderstraat 59. Ze verhuisden zeer regelmatig totdat ze voor de oorlog vanaf 22 juni 1939 op het Ungerplein 5b woonden. Het gezin woonde daar in bij de zus van Feiga en haar man, de confectiehandelaar Ab van der Stam. Het gezin verliet Nederland kort nadat op 2 mei 1942 het voor de Joden in Nederland verplicht werd om een ster te dragen en ging naar Brussel. In Brussel droeg het gezin geen ster en verbleef in een pension. Dat was niet eenvoudig. De kinderen konden niet naar school en in het pension waren Duitsers ingekwartierd. Buiten de normale schooltijden kregen de kinderen wel les en in oktober 1943 vraagt de leraar die Hudesa les geeft vader om langs te komen. Szlama gaat en wordt bij de zaak waar zijn vrouw Feiga kruidenierswaren koopt een auto ingetrokken. De onderwijzer heeft vader verraden en Szlama wordt overgebracht naar het gebouw van de Gestapo op de Louizalaan (Avenue Louise) 510. Daarna wordt Szlama overgebracht naar doorgangskamp Mechelen.

Thuis kwam Feiga te horen dat haar man was opgepakt en zij schreef naar familie in Zwitserland en vroeg hen te schrijven naar de ouders van Szlama die in het Brits mandaatgebied Palestina woonden. Via die weg, en na hulp van het Rode Kruis, kreeg Szlama een Palestina-certificaat waarmee hij tot de mogelijke ‘uitwissel-Joden‘ gerekend werd. Hij werd in Mechelen van transport teruggesteld, maar het kwam nooit tot een uitwisseling. Szlama overleefde de oorlog in Mechelen, zijn gezin in de onderduik en na de oorlog keerden ze terug naar Rotterdam waar ze in juni 1946 op dit adres woonden.

Westersingel 23b – Jacques Salomon Hollander
Op 26 oktober 1921 overleed Jacques Salomon Hollander (Rotterdam, 25 januari 1869) die ten tijde van zijn overlijden op dit adres woonde en begraven werd op de begraafplaats aan het Toepad. Jacques was bij leven lid van de gemeenteraad van Rotterdam en vice-consul van Perzië, het huidige Iran; dit naast zijn beroep als firmant in de fabriek van pelterijen en hoedenen groothandel in modeartikelen.
Jacques was gehuwd met Susanna Salomon Denekamp (Amsterdam , – Den Haag, ) en zij hadden drie zoons; advocaat Eduard (Rotterdam, 2 december 1897 – Auschwitz, 29 februari 1944), Siegfried (Rotterdam, 28 augustus 1899 – Midden Europa, 31 januari 1944) en Ferdinand (Rotterdam, 12 november 1903 – Genk, België, 28 augustus 1982).

Westersingel 29a – Hendrik Ringers
Hier woonde vanaf 1929 Hendrik Ringers, directeur van de chocoladefabriek Ringers. Dit bedrijf produceerde vanaf de jaren twintig koosjere chocolade.

Westersingel 29b – G. Schalij
G. Schalij, arts voor maag-, darm-, bloed- en stofwisselingsziekten was hier in 1940 gevestigd en met zijn annonce in het Nieuw Israëlitische Weekblad richtte zij zich ook op de Joodse Rotterdammers.

Westersingel 36-38 – Diaconessenhuis
In het Diaconessenhuis, opgericht in 1892, werden verschillende Joodse Rotterdammers geboren. In 1968 werd dit ziekenhuis omgedoopt tot Van Damziekenhuis. In 1990 verhuisde het ziekenhuis naar Spijkenisse en kreeg een naamswijziging, het Ruwaard van Puttenziekenhuis.
Sara Channah Jacobsen (Rotterdam, 31 mei 1939 – Auschwitz, 26 augustus 1942) was de dochter van Belia de Haas (Rotterdam, 4 januari 1915 – Auschwitz, 26 augustus 1942) en Philip Jacobsen (Rotterdam, 10 augustus 1912 – Auschwitz, 30 september 1942). Sara had nog een zus, Henriëtte (Rotterdam, 3 juni 1941 – Auschwitz, 26 augustus 1942). Ten tijde van de oorlog woonde het gezin op de Mathenesserlaan 273b. In hetzelfde ziekenhuis werd op 25 november 1945 Johanna Hadassah Vleeschhouwer geboren.

Westersingel 45 – Internationale Fruit Mij.
De Internationale Fruit Maatschappij was hier in 1976 gevestigd en adverteerde in het Nieuw Israëlietisch Weekblad naar aanleiding van Joods Nieuwjaar.

Westersingel 55 – Centraal Evacuatiebureau
In januari 1941 werd het Centraal Evacuatiebureau op dit adres gevestigd. Daarvoor was het gevestigd op de Van Vlooswijkstraat 2. Het Centraal Evacuatiebureau was de locatie waar de bewijsjes achterover werden gedrukt waarop stond dat kinderen Rotterdamse evacueetjes waren (van het bombardement). Deze bewijsjes werden gebruikt voor de Joodse kinderen uit de crèche aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam, wanneer ze daar uit gesmokkeld waren en werden ontdaan van hun ster en een nieuwe identiteit kregen voor ze in onderduik gingen.

Westersingel 88 – Herman Hertzberger
Dit pand behoorde aan Herman Hertzberger  (Eindhoven, 12 mei 1880 – New York, 22 maart 1955) en werd in 1942 onteigend en voor de grondprijs door de gemeente Rotterdam gekocht. Dit ten behoeve van de nationaalsocialistische burgemeester F. E. Muller (Utrecht, 25 januari 1889 – Breukelen, 22 december 1960) van Rotterdam. Muller was van 10 oktober 1941 tot 7 mei 1945 burgemeester.

 

bron:
wikipedia, algemene informatie Westersingel (geraadpleegd 15 februari 2017)
“Advertentie Schalij”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-04-1940. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874620:mpeg21:a0090
“Familiebericht Jacobsen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 02-06-1939. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874574:mpeg21:a0131
“Familiebericht Johanna”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-12-1945. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858280:mpeg21:a0018
“Advertentie Rijnderman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-06-1946. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872200:mpeg21:a0017
“Advertentie Fruitmij.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-09-1976. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860350:mpeg21:a0078
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Rijnderman-Kornfeld
Prof Dr W C Ultee, We mogen nergens heen, we moeten naar Vught: de joodse inwoners van Woerden 1930 – 1947 in Heemtijdinghen, 35e jaargang nummer 3 (Woerden 1999).
Westersingel 88. Rapport NIOD, Hinke Piersma en Marleen van den Berg, Ontrechting & Rechtsherstel. Het Rotterdamse gemeentebeleid inzake ontrechting en rechtsherstel van Joodse oorlogsslachtoffers 1940 – 1945. (Rotterdam 2020) 15.
“Advertentie Van Dantzig”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1897/10/01 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 24-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562165:mpeg21:p00003
“Gemeentelijke Publicaties, evacuatiebureau.”. “De Maasbode”. Rotterdam, 1941/01/16 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 01-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110531255:mpeg21:p007
Bert Jan Flim, Omdat hun hart sprak, geschiedenis van de georganiseerde hulp aan Joodse kinderen in Nederland 1942 – 1945 (Kampen 1996) 149.
Jacques Hollander, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 26-10-1921, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010655097:mpeg21:p003
Stadsarchief Rotterdam, Jacques Salomon Hollander, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten , inventarisnummer 851-198
Jacques Hollander, BINNENLAND. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-10-1921, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860179:mpeg21:p006

illustratie:
“Familiebericht Jacobsen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 02-06-1939. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874574:mpeg21:a0131
“Familiebericht Johanna”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-12-1945. Geraadpleegd op Delpher op 15-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858280:mpeg21:a0018
“Advertentie Van Dantzig”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1897/10/01 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 24-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562165:mpeg21:p00003
Jacques Hollander, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 26-10-1921, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010655097:mpeg21:p003

gepubliceerd:
15 februari 2018

laatst bijgewerkt:
16 augustus 2021