Heiman van der Hal kwam uit Usquert, trok naar Rotterdam, werd er slager en later scheepstoeleverancier. Een man uit het noorden van Groningen die naar de Maasstad kwam, wat is zijn verhaal?
Heiman van der Hal (Usquert, – Rotterdam, ) huwde in 1895 in Delfzijl met Mina Pels (Delfzijl, – Rotterdam, ). Kort na het huwelijk voor september 1895, trokken Mina en Heiman naar Rotterdam. Ze gingen daar op de Zandstraat 52 wonen. Op datzelfde adres werd de slagerij geopend en in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 27 september 1895 werd de opening aangekondigd.
Het was bijzonder dat deze Joodse slager in de toen meest Joodse buurt van Rotterdam, de Zandstraatbuurt, zich niet direct profileerde als koosjere slagerij hoewel uit de advertentie blijkt dat er geen treife (ongeoorloofd, varken, paard etc.) vlees verkocht werd. Hij verkocht rund-, kalfs- en lamsvlees en betrok vleeswaren en worsten van de stoomworstfabriek Weduwe Gerzon uit Groningen.
Heiman en Mina kregen drie kinderen; Israël (Rotterdam, – Bergen-Belsen, ), Regina Henderika Alida (Rotterdam, – Rotterdam, ) en Jacob (Rotterdam, – Auschwitz, ).
De tijd in de Zandstraatbuurt was kort. De eerste advertentie van de onderneming op de Boompjes dateerde van 25 februari 1896 in de Scheepvaart-Index, een op de scheepvaart gerichte periodiek. Van der Hal gebruikte nu ook het Engels en Duits in zijn advertentie en richt zich hiermee niet alleen op de Rotterdammer, maar ook op de passanten en de passagiersvaart in de Maasstad. De Scheepvaart-index blijft de krant waar hij voor kiest voor zijn advertenties en de eerste advertentie die in het Rotterdamsch Nieuwsblad wordt geplaatst, op 15 december is voor een dagmeisje in het gezin en niet voor de onderneming. Heiman was slager, maar profileerde zich als toeleverancier van vleeswaren voor de scheepvaart.
Het was een mooi pand dat betrokken werd op de Boompjes, met een ingang in Jugendstil-stijl en de aanduiding ‘butcher’ laat zien dat Heiman zich niet (direct) richtte op de Rotterdammmer.
Verschillende familieleden kwamen naar Rotterdam en werkten in de onderneming. Maurits Pels (Delfzijl, – Auschwitz, ), een broer van Mina staat op de archiefkaart als magazijnbediende. Hij bleef in Rotterdam, werd koopman in manufacturen en woonde in het begin van de bezetting op de Graaf Florisstraat 9b. Benjamin van der Hal (Usquert, – Auschwitz, ) was in eerste instantie magazijnbediende, werd later vleeshouwer en richtte uiteindelijk de Standard Shipstore Co. op. Ook hij bleef in Rotterdam en woonde in het begin van de oorlog op de Sonoystraat 18c. Een nicht, Betje van der Hal (Warffum, 15 december 1883 – Sobibor, 23 april 1943) werd bij het gezin op de Boompjes ingeschreven. Zij was een dochter van vleeshouwer Jozef van der Hal (Warffum, 16 maart 1849 – Warffum, 3 oktober 1903) en Goltje van Geuns (Scheemda, 26 juni 1852 – Warffum, 25 augustus 1922). Ook Betje bleef in Rotterdam en woonde rond 1942 op de Schieweg 214a. Verder is ook Salomon van der Hal (Usquert, – Bergen-Belsen, ), een broer van Heiman, aangetekend op de archiefkaart. Ook hij woonde bij Mina en Heiman in en trok later naar Amsterdam, waar hij in het begin van de bezetting op de Pieter Lastmankade 99-2 woonde.
De bijzondere foto van de onderneming uit ca. 1900 laat in het midden waarschijnlijk Heiman zien met rechts van hem Mina. Onder het afgebeelde personeel moeten verschillende familieleden hebben gezeten.
Israël van der Hal
Zoon Israël trok in 1920 naar Engeland. Hij werd ingeschreven op de Rectory Lodge op de Rectory Road, Stoke Newington in Londen en moet in die tijd daar zijn vrouw hebben ontmoet, Gypsy Helene Cooper (Londen, – Tröbitz, ). Ze trouwden te Londen op 26 februari 1921 en kwamen op 12 mei 1921 terug naar Rotterdam waar ze gingen wonen op de Willemskade 7a. Israël werd op de archiefkaart vermeld als koopman in scheepsbenodigdheden. In 1927 gingen Israël en Gypsy vijf maanden naar Engeland en bij terugkeer gingen ze inwonen bij de familie Bongers op de Schiedamsesingel 27. Na tal van adressen woonden ze in 1933 op de Schiedamsesingel 130a en in het begin van de bezetting woonden ze op de Calandstraat 32c.
Op 14 april 1927 verhuisde het gezin van Heiman en Mina naar de Graaf Florisstraat 15b en in april 1930 naar de Graaf Florisstraat 75a, waar Heimand nog woonde in het begin van de bezetting.
bron:
Opening, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 27-09-1895, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 25-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010994163:mpeg21:p004.
Advertentie. “Scheepvaart-index”. Amsterdam [etc.], 25-02-1896, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 25-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000785008:mpeg21:p00012.
Heiman van der Hal, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-171.
Dagmeisje, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 15-12-1896, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 25-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010177944:mpeg21:p007.
Huwelijk Israël, Stadsarchief Rotterdam, 999-06 Burgerlijke Stand Rotterdam, huwelijksakten, inventarisnummer 1921S1.
illustratie:
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, 1982-1773,-1774 Slager H. van den Hal met personeel en kinderen bij de ingang van zijn bedrijf aan de Boompjes. Ca. 1900. Collectie Topografie Rotterdam.
Opening, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 27-09-1895, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 25-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010994163:mpeg21:p004.
Advertentie. “Scheepvaart-index”. Amsterdam [etc.], 25-02-1896, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 25-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000785008:mpeg21:p00012.
gepubliceerd:
26 juli 2024
laatst bijgewerkt:
26 juli 2024