Mozes de Wolf (Rotterdam, 11 december 1913 – Auschwitz, 30 september 1942) woonde een tijd bij zijn grootvader Levie de Wolf (Rotterdam, 4 januari 1869 – Rotterdam, 18 november 1937). Levie was gehuwd met Esther van Bever (Rotterdam, 25 juni 1868 – Rotterdam, 12 maart 1935) en zij hadden een kinderrijk gezin.
Levie en Esther waren ‘echte Zandstraters’ en schreven zich in 1879 in op de Peperstraat 7 en via de Zandstraat 19, het Rode Zand 13, Helmersstraat 21, de Schiedamsedijk 182, de Schildersteeg 16b woonde grootvader uiteindelijk op de Schiedamsedijk 119b. Rond 1908 was Levie de ondernemer met een zaak in kleding op de Schildersteeg. In 1910 werd de naam van de onderneming gewijzigd in ‘In de kleine winst’.
Mozes was een zoon van Salomon de Wolf (Rotterdam, 24 december 1892 – New York, 31 januari 1922) en Elisabeth Klok (Amsterdam, 3 november 1895 – Amsterdam, 24 november 1985). Mozes had een broer Levie (Rotterdam, 3 mei 1916 – Auschwitz, 28 februari 1943).
De plaats van het overlijden van vader Salomon, New York, was bijzonder. Volgens overlevering ging Salomon met de boot van Cardiff naar New York en werkte daar als kelner in een restaurant. Salomon werd doodgeschoten door een dronken Ier. De Ier kreeg te horen dat hij geen bestelling meer kon doen, de keuken was al gesloten.
Mozes werd filmoperateur en werd onderdeel van de uitgebreide filmindustrie van het interbellum. Hij bleef Rotterdam niet trouw, voordat hij zich in 1931 in Amsterdam vestigde, verbleef hij in Brussel. In Amsterdam woonde hij op verschillende achtereenvolgende adressen voordat hij zich op 30 januari 1940 op de Holendrechtstraat 36hs vestigde. Mozes trouwde nooit en waarschijnlijk woonde moeder Elisabeth bij hem in in het begin van de bezetting. Zij werd namelijk op 31 juli 1942 in Westerbork samen met Mozes geregistreerd. Op dezelfde dag werd Mozes gedeporteerd en kwam op 3 augustus 1942 in Auschwitz aan. Waarschijnlijk werd Mozes geselecteerd om dwangarbeid te verrichten, een maand later was hij dood.
Elisabeth overleefde de oorlog, zij was op 7 januari 1925 te Rotterdam gehuwd met de niet-Joodse Liévin Volckerijck (Anderlecht, 30 september 1894 – Zandvoort, 3 augustus 1939) en woonde met hem rond 1932 op de Linnaeusparkweg 8-2. Zij kreeg met hem een kind, Jean Henri René en wellicht was dit half-Joodse kind de redding voor Elisabeth.
bron:
L A de Wolf, doodsoorzaak Salomon, joodsmonument.nl, https://www.joodsmonument.nl/nl/page/1086151/geen (geraadpleegd 4 november 2025).
Mozes de Wolf, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130402552 (Mozes DE WOLF).
Mozes de Wolf, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 942.
Kleinen winkel, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 24-10-1908, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 04-11-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197263:mpeg21:p003.
Kleine Winst, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 04-04-1910, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 05-11-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197852:mpeg21:p019.
Mozes de Wolf, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-542.
Levie de Wolf, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-542.
Elisabeth Klok, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-542.
Elisabeth Klok, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130320213 (Elisabeth KLOK).
Elisabeth Klok, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130391828 (Elisabeth L VOLCKERYCK KLOK).
Elisabeth Klok, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 432.
Mozes de Wolf, Stadsarchief Amsterdam, Militieregisters, archiefnummer 5182, inventarisnummer 4486.
illustratie:
Kleinen winkel, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 24-10-1908, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 04-11-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197263:mpeg21:p003.
gepubliceerd:
5 november 2025
laatst bijgewerkt:
5 november 2025