Salomon Rozenberg (Leeuwarden, – Auschwitz, ) was samen met zijn zwager Mourits van Emden (Tilburg, – Bergen-Belsen, ) eigenaar van N V Rozenberg & Co. Op 7 januari 1913 verscheen de eerste advertentie van de onderneming, in het Nieuw Israëlietisch Weekblad, en in deze advertentie werd een verkoper gezocht. De naam van de zaak was ‘Kleedingmagazijn De Stad Berlin’ en was gevestigd op de Hoogstraat 272. In een advertentie uit 1918 werd de onderneming ‘een drukke volkszaak’ genoemd. N. V. Rozenberg zou uitgroeien tot een onderneming met meerdere vestigingen.
Salomon Rozenberg was gehuwd met Elisabeth van Emden (Tilburg, – Auschwitz, ) en zij hadden vijf kinderen; Hijman (Rotterdam, – Auschwitz, ), Susanna (Rotterdam, – Auschwitz, ), Henriëtte (Rotterdam, 24 juni 1912 – Amsterdam, 30 maart 1998), Max Meijer (Rotterdam, 17 januari 1914 – Scheveningen, 18 september 1933) en Bertha (Rotterdam, 27 februari 1916 – Den Haag, 11 juni 2001). Het gezin woonde achtereenvolgens op de volgende adressen: Jonker Fransstraat 42a, Jonker Fransstraat 40, Oppert 148b, Goudschewagenstraat 36a, Van Spaanstraat 24 en vanaf 1923 de Mathenesserlaan 456b. Aan advertenties te beoordelen verkeerde het gezin in goede doen. Naast een dienstbode werd er rond 1922 een juffrouw voor de huishouding gezocht. Dochter Susanne (Suze) trouwde op 16 april 1931 met Nathan Hornman (Rotterdam, – Auschwitz, ) uit Den Haag in hotel Weimar op de Spaanschekade. Henriëtte (Jetty) trouwde op 4 augustus 1936 in Den Haag met arts Juda Isaac Erwteman (Amsterdam, 18 oktober 1911 – Birkenau, 1 september 1943); zij woonden in het begin van de bezetting op de Weesperzijde 24 in Amsterdam.
Mourits van Emden was gehuwd met Zientje Rozenberg (Leeuwarden, – Bergen-Belsen, ) en zij hadden drie kinderen; Hijman (Rotterdam, – Bergen-Belsen, ), Joseph (Rotterdam, – Rotterdam, ) en Leo (Rotterdam, – Sobibor, ). Hijman vierde op 20 oktober 1923 zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Mourits en Zientje woonden in het begin van de bezetting op de Heemraadssingel 58b in Rotterdam.
In 1920 werd er een advertentie geplaatst met een nieuw adres, de Lange Pannekoekstraat 58. Volgens de advertentie was het een zaak voor heren-confectie en er werd een ‘aanvrager’ gezocht. De zaak op de Hoogstraat was er ook nog, dus de onderneming breidde uit naar twee zaken. In een advertentie uit 1930 werd de Lange Pannekoekstraat niet meer genoemd, maar nu wel naast de Hoogstraat 272 een vestiging op de Middensteiger. Bovendien werd er in deze advertentie melding gemaakt van vestigingen in Nijmegen en Den Haag. De zaken werden in deze advertentie N. V. Rozenberg’s Kleedingmagazijn ‘Berlin’ genoemd en verkochten heren- en jongenskleding. Verder was er in 1934 sprake van een vestiging op de Schiedamseweg 73 in Rotterdam, daar werd op dinsdagnacht 27 maart 1934 ingebroken. Na de oorlog bestond deze vestiging nog steeds. Verder was er nog een vestiging in Den Haag en in Nijmegen
De zaken op de Hoogstraat en de Middensteiger zijn op 14 mei 1940 gebombardeerd. In 1950 werd er een advertentie geplaatst waar iets van de geschiedenis van de onderneming zichtbaar werd. Uit deze advertentie blijkt dat de vestiging op de Hoogstraat Magazijn Berlin heette, op de Lange Pannekoekstraat Magazijn Brussel en een tweede vestiging op de Hoogstraat; Magazijn De Adelaar. In 1950 bestond de zaak op de Schiedamseweg 73 nog steeds, waar ze tot 1972 gevestigd was. Vermoedelijk was een van een van de kinderen die de oorlog overleefden toen de ondernemer. In maart 1967 werd een tweede naoorlogse vestiging geopend op de Beijerlandselaan 31. De laatste advertentie van de onderneming dateert uit 1972.
L. Ephraïm
Een van de werknemers was de heer L. Ephraïm, die op 12 januari 1925 45 jaar bij de onderneming werkte. De jubilaris werd op 10 januari 1925 in De courant Het nieuws van den dag in het zonnetje gezet. Vermoedelijk was dit Louis Ephraïm (Amsterdam, 1 februari 1859 – Rotterdam, 16 maart 1939) die gehuwd was met Esther Digtmaker (Amsterdam, – Sobibor, .
L. Schones
Bij het openen van de vestiging op de Beijerlandselaan werd L. Schones gehuldigd. Hij was in 1967 35 jaar werkzaam bij de onderneming, en daar dus in 1932 begonnen.
J. Roose
J. Roose was jarenlang procuratiehouder bij de onderneming en overleed op 19 augustus 1968.
bron:
Salomon Rozenberg, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-406.
Verloving, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-06-1906, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871843:mpeg21:p005.
Jonker Fransstraat 42a, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-09-1909, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872749:mpeg21:p014.
Volkszaak, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-09-1918, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859698:mpeg21:p003.
Aanvrager, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-10-1920, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859806:mpeg21:p007.
Van Spaanstraat 24, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 30-09-1921, p. 20. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874022:mpeg21:p020.
Hoogstraat 272, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-03-1922, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860199:mpeg21:p008.
Juffrouw, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-05-1922, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874052:mpeg21:p008.
Hijman van Emden, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-10-1923, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872498:mpeg21:p006.
Ephraïm, “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 10-01-1925, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000595008:mpeg21:p00002.
Louis Ephraïm, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-127.
Middensteiger, “Nieuwsblad, gewijd aan de belangen van de Hoeksche Waard en IJselmonde”. Oud-Beijerland, 15-04-1930, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMMHW01:001021094:mpeg21:p00007.
Hornman, “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 26-03-1931. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000146639:mpeg21:p024.
Jetty Rozenberg, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-07-1931, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874710:mpeg21:p006.
Max Rozenberg, “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 18-09-1933. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000147187:mpeg21:p020.
Inbraak, “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 30-03-1934. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000148151:mpeg21:p006.
Henriëtte Rozenberg, Stadsarchief Amsterdam, Persoonskaarten, archiefnummer 30408, inventarisnummer 417.
Schiedamseweg 73, “Deutsche Zeitung in den Niederlanden”. Amsterdam, 06-06-1942, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120064:mpeg21:p003.
1950, “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 01-04-1950, p. 20. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010954466:mpeg21:p020.
Rozenberg heeft nu filiaal in Zuid. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 18-03-1967, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010956264:mpeg21:p007.
J. Roose, “Algemeen Dagblad”. Rotterdam, 20-08-1968. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBPERS01:002840044:mpeg21:p00006.
Advertentie. “Algemeen Dagblad”. Rotterdam, 14-08-1972. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBPERS01:002895012:mpeg21:p00007.
illustratie:
Verloving, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-06-1906, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871843:mpeg21:p005.
Hijman van Emden, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-10-1923, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872498:mpeg21:p006.
Ephraïm, “De courant Het nieuws van den dag”. Amsterdam, 10-01-1925, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 09-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000595008:mpeg21:p00002.
1950, “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 01-04-1950, p. 20. Geraadpleegd op Delpher op 10-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010954466:mpeg21:p020.
gepubliceerd:
10 oktober 2025
laatst bijgewerkt:
10 oktober 2025