Willem Roco (Amsterdam, 11 december 1904) was procuratiehouder van beroep en werkte op de beurs in Rotterdam. Hij was getrouwd met Elizabeth Katan (Den Haag, 28 april 1905) en ze waren een van de weinigen die in Rotterdam geregistreerd waren als lid van de Portugees-Israëlitische Gemeente. Ze hadden twee kinderen, Emile Willem (Rotterdam, 29 oktober 1933) en Annette Elizabeth Louise (Rotterdam, 23 april 1938). Het gezin woonde op de Statenweg 56b.
Annette was nog maar twee jaar oud toen het bombardement van 14 mei 1940 plaats vond. Maar ze kon het zich de rest van haar leven herinneren. Ze herinnerde de schuilkelder waar ze heen moesten en de bomkrater in de straat toen ze daaruit kwam. Vader zat in zaken en hij werd uitgenodigd om naar de VS te komen. Het gezin had via Portugal moeten vluchten, maar dit bleek te ingewikkeld. In het begin van de oorlog waren de bezetters vooral beleefd. Annette mocht zelfs eens een helm dragen van een van de Duitse soldaten. Maar al snel begonnen de anti-Joodse maatregelen en het gezin moest de Jodenster dragen. Annette was er te jong voor, en ze vond het vreselijk dat zij hem niet kreeg terwijl alle mensen om haar heen de ster wel droegen.
Het was al vroeg in de oorlog duidelijk voor vader en moeder dat de nazi’s niet te vertrouwen waren. Er moesten maatregelen komen om het goed te laten aflopen. Ook mensen om het gezin heen begonnen aan te dringen op onderduik. In die periode werkte er een meisje als hulp in de huishouding bij het gezin en ook zij drong er op aan en bleek in het verzet te zitten. In die periode werkte er een hulp in de huishouding bij het gezin en zijn bleek contacten te hebben in het verzet.
Het eerste adres vonden ze ten zuiden van Rotterdam. Maar het werd ook belangrijk om het gezin op te delen. De kinderen gingen naar een andere locatie. Ze werden daarheen, Gorinchem, gebracht door het verzet en op het station werden ze overgegeven aan het verzet. Ze gingen naar het gezin van een vriend van vader, Wilhelm en Serline Gieben. Vader en moeder gingen elders in onderduik en werden daar ontdekt. Vader werd vermoord in Auschwitz op 24 september 1943, moeder overleefde de oorlog.
De kinderen konden maar zeven maanden bij Willem en Serline blijven, Serline was ziek en had daarnaast een kind gekregen die kort na de geboorte overleed. Annette werd eerst naar Amsterdam gebracht en via het verzet kwam ze in de onderduik bij de familie Schier in Kamperland. Het gezin Schier had geen kinderen en Annette was er welkom alsof ze hun eigen dochter was. Emile, de broer van Annette, zat elders ondergedoken en via de Giebens kon informatie heen en weer worden gestuurd zodat de kinderen contact met elkaar hielden. Maar teveel mensen raakten op de hoogte van het nieuwe adres van Annette dus een nieuwe onderduik werd nodig. Annette moest naar het gezin Scheele in Wissenkerke. Annette was inmiddels zes jaar oud en vond deze verandering zo erg dat ze een week liep te huilen. Maar ook deze onderduik bleek niet veilig. De politie kwam zoeken voor Annette en de hulp in de huishouding verstopte haar op tijd in de kelder. Ze ging naar de ouders van Reinier Scheele in Kapelle. Daar bleef Annette tot het gebied bevrijd werd in oktober 1944. Na de oorlog werd Annette herenigd met haar moeder die Auschwitz overleefd had. De Scheeles bleven in contact met Annette en Annette noemde hen opa en oma.
Op 7 december 2003 werd aan Wilhelm Gieben, Serline Gieben – Kinsbergen, Jan Schier en Franscina Schier – Verhulst, Pieter Scheele, Esther Scheele – De Putter, Cornelia Scheele en Reinier Jan Scheele en zijn vrouw Jannetje Scheele – De Putter de onderscheiding van Rechtvaardige Onder de Volkeren door Yad Vasjem toegekend. Truus Fonteijne – Groeneboom kreeg deze onderscheiding voor haar rol in deze redding op 30 april 2006.
Annette Roco werd zangeres en bracht verschillende nummers uit. Optreden van haar, ook in het Jiddisj, zijn vanaf 1965 in de kranten te vinden. Ze overleed in 2015.
bron:
USC Shoah Foundation, interview Annette Roco 21694, 24 oktober 1996
Yad Vasjem, Roco familie op www.joodsmonument.nl (geraapdleegd 11 mei 2018)
“beat”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 19-02-1966. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110588934:mpeg21:a0379
“ANNETTE ROCO IN DRIE TALEN”. “Het Parool”. Onbekend, 28-03-1967. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010835645:mpeg21:a0248
illustratie:
“beat”. “De Telegraaf”. Amsterdam, 19-02-1966. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110588934:mpeg21:a0379
“ANNETTE ROCO IN DRIE TALEN”. “Het Parool”. Onbekend, 28-03-1967. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010835645:mpeg21:a0248
laatst bijgewerkt:
11 september 2019