Ingeklemd tussen de Eemhaven en de A4 ligt Pernis, ooit een boerendorp en in 1934 geannexeerd door Rotterdam. Waarschijnlijk ontstond het dorp al in de dertiende eeuw en de inwoners verdienden hun brood in de landbouw en de visserij.
Ondanks dat Pernis onder de rook van Rotterdam ligt, was de verbinding met de stad lange tijd matig. De Pernisserboot voer naar de Boompjes, na de annexatie kwam er een busverbinding. In 2002 opende metrostation Pernis en is de reistijd naar Rotterdam verkort tot 20 minuten. Pernis heeft een bescheiden Joodse geschiedenis. Nabij Pernis was de Quarantaine-inrichting op Heyplaat gevestigd, waar voor de oorlog Joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland werden opgevangen.
Boekhandel P. de Winter
Boekhandel P. de Winter adverteerde in 1897 in Het Centraal Blad voor Israëlieten. De boekhandel plaatste een advertentie voor een buitenmeisje in een klein gezin. Dat hoeft voor de uitbater zelf te zijn geweest, boekhandels waren vaak de plek waar adverteerders naartoe lieten schrijven.
M. Frenkel en Zoon
Deze onderneming was, volgens een advertentie in het Nieuw Israëlietisch Weekblad, rond 1900 in Pernis gevestigd. M. Frenkel en Zoon schonk toen geld voor een ‘oude vader met drie kinderen’. M. Frenkel was Manasse Frenkel (Deventer, 16 november 1841 – Rotterdam, 24 februari 1906) en hij was gehuwd met Betje Meijerse (Maassluis, 1832). Zij hadden twee kinderen, Henriëtta (Rotterdam, 29 augustus 1872 – Auschwitz, 15 december 1942) en Salomon.
Manasse kwam uit Deventer en toen hij zich in Rotterdam vestigde woonde hij eerst op de Raamstraat 31, gevolgd door de Vierwindenstraat 27. In 1891 werd in De Israëliet vermeld dat Manasse ‘de enige Israëliet’ was in Pernis.
Salomon Frenkel
Zoon Salomon Frenkel (Pernis, – Amsterdam, ) uit Pernis ging op 3 oktober 1901 in ondertrouw met Mietje Frank (Ooststellingwerf, – Sobibor, ) uit Steenwijkerwold.
Zij zouden twee kinderen krijgen, Betje Fijtje (Pernis, – Sobibor, ) en Roelof Menasse (Rotterdam, – Duitsland, ). Volgens een advertentie uit 1911 vestigde het gezin van Salomon zich op de Meubelstraat 17 te Rotterdam. Deze straat was in Crooswijk.
bron:
P. de Winter, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 26-11-1897, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000562173:mpeg21:p00006.
M. Frenkel en Zoon, LIEFDEGIFTEN.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 03-08-1900, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874266:mpeg21:p005.
Salomon Frenkel, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-10-1901, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568091:mpeg21:p00006.
Frenkel – Meijerse, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 17 augustus 1877. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005394082:00001.
Raamstraat, Stadsarchief Rotterdam,494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, 170 Wijk 6, adresnr. 496-552; folio 1235-1470.
Vierwindenstraat, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 161.
Israëliet. 31 juli 1891. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005575027:00001.
verjaardag, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 27 november 1891. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005406047:00001.
Meubelstraat, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 11 augustus 1911. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418137:00001.
illustratie:
Salomon Frenkel, Familiebericht. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-10-1901, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000568091:mpeg21:p00006.
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid. PBK-2003-247. De Pastoriedijk bij het Sluis. 4029 Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, 1900. NL-RtSA_4029_PBK-2003-247-01.jpg
gepubliceerd:
29 juni 2023
laatst bijgewerkt:
29 juni 2023