religie

Welke plaats heeft de religie binnen het Joodse leven? Voor de een is het de bindende factor, de persoonlijke overtuiging, de relatie met God. Voor de ander is het iets uit de afkomst en de ontvlechting met het geloof is net zo snel gegaan als in menig christelijk gezin. Dat was voor de oorlog zo en ook na de oorlog. Er zijn trouwe gelovigen en mensen die nooit in de synagoge komen of de synagoge niet nodig hebben voor hun persoonlijk geloof. De buitenwereld is echter wel geneigd om het geloof een centrale plaats te geven en dan, omdat denken in stereotypen en hokjes vaak makkelijk is, bijvoorbeeld orthodoxe Joden in Antwerpen met hun traditionele kleding, zonder dat men deze groep kent, maatstafgevend vindt voor de gehele gemeenschap

Maar zoals veel mensen worstelen met hun geloof en de inhoud die ze dat binnen hun leven willen geven, zo ook speelt dat binnen de Joodse gemeenschap. Ook voor de oorlog. Zo waren bijvoorbeeld overtuigde socialisten van Joodse afkomst totaal verbaasd om in de oorlog door de bezetter alleen als Jood te worden gezien. Daarmee wordt er dus geen recht gedaan aan veel Joden wanneer alleen religieuze uitingen symbool gaan staan voor een gemeenschap. De religieuze uitingen hoorden bij een deel van de gemeenschap en bij een ander deel niet.
Maar zoals een kerk gezien kan worden als een cultuurhistorisch fenomeen, met gebruiken, symboliek, het gebouw en soms zelfs als (graf)monument, zo leert de synagoge ons nu de cultuurhistorische achtergrond van een gemeenschap. Het feit dat het Joods Historisch Museum niet meer in het Waaggebouw zit maar in vier voormalige Asjkenazische synagogen heeft zo een uitermate trieste historische achtergrond.
Voormalige synagogen vertellen iets over de buurt waar ze staan en over de mensen die er leefden, of ze nu wel of niet trouwe sjoelgangers waren. Zo vertellen ook nieuwe synagogen iets over veerkracht, hoop en een voortgaande ontwikkeling van een gemeenschap die verankerd is binnen de Nederlandse samenleving.

In dit deel van de site wordt er meer vertelt over de gebruiken en achtergronden van het geloof. Daarbij is veel informatie verschaft door een aantal actieve synagogen, zoals de Portugese en de synagoge in de Gerard Doustraat in Amsterdam. Voor hun informatie ben ik ze zeer erkentelijk.

 

gepubliceerd:
2007

laatst bijgewerkt:
6 mei 2023