Emanuel Salomon (Eddie) Schaap werd op 11 november 1898 in Sneek geboren als zoon van Salomon Schaap (Gorredijk, 1 januari 1862 – Rotterdam, 26 maart 1949) en Antje Keizer (Hasselt, 3 juli 1865 – Rotterdam, 22 juni 1943) in een gezin met acht kinderen. Tussen november 1898 en april 1900 verhuisde het gezin van Salomon en Antje naar Rotterdam waar ze eerst op het Hang gingen wonen en later op de Oppert. De jeugd van Eddie speelde zich daarmee in het centrum van Rotterdam af.
Vader en moeder hadden op Oppert 76a hun overbekende koosjere winkel in boter en kaas. Eddie trouwde op 15 juni 1927 met Froukje de Levie (Onstwedde, 6 mei 1902) en zij gingen op de Witte van Haemstedestraat 21b wonen. Op nummer 21 vestigden zij een filiaal van de zaak van vader. Deze straat was een goede locatie voor een koosjere winkel aangezien deze buurt rond de Witte van Haemstedestraat en de Graaf Florisstraat een behoorlijke Joodse populatie kende.
Oorlog
De winkel bleef zeker tot juli 1941 open en was toen nog een van de zaken waar koosjere waar kon worden gekocht. Eddie en Froukje besloten om in de onderduik te gaan en zij vonden een plek in Bornwird, iets ten noorden van Dokkum. Daar waren ze ondergedoken bij de familie Klaas van Tuinen. Hun onderduik was bekend bij een aantal mensen, waaronder een meisje uit Dokkum, Hiltje Venema. Zij raakte thuis bij haar ouders thuis in gesprek met een stadsgenoot, de heer Ferkranus, de directeur van de gasfabriek maar ook landwachter. Hiltje liet tegenover deze man vallen dat haar oom en tante in Bornwird Joden in huis in de onderduik hadden.
Vrij kort daarna ging er een grote groep landwachters uit Dokkum en omgeving naar Bornwird, zij vonden Eddie en Froukje en arresteerde hen. Ze werden afgeleverd bij de kazerne van de marechaussee te Dokkum waar ze die nacht werden bewaakt door enkele landwachters; daarna zijn ze door landwachters naar Leeuwarden gebracht en in Westerbork terecht gekomen.
Vrij kort na hun aankomst in Westerbork zijn ze gedeporteerd naar Auschwitz. Eddie Schaap is doorgestuurd naar Mauthausen en werd vermoord op 12 februari 1945. Froukje Schaap-de Levie overleefde de kampen en kwam getraumatiseerd terug naar Rotterdam waar ze op 24 augustus 1988 overleed. De landwachters in kwestie zijn later door het tribunaal / Bijzonder Gerechtshof in Leeuwarden voor deze actie berecht en veroordeeld.
bron:
www.joodserfgoedrotterdam.nl, lemma Salomon Schaap (geraadpleegd 29 oktober 2016)
stadsarchief Rotterdam, digitale stamboom, gezinskaart Salomon Schaap
stadsarchief Rotterdam, digitale stamboom, gezinskaart Emanuel Salomon Schaap
email Reinder Postma d.d. 28 oktober 2016
Postma, Reinder H en Yvonne te Nijenhuis, De oorlog een gezicht gegeven, Dokkum in de periode 1940-1945, deel 3 (Dokkum 2014)
“Bijzonder Gerechtshof Leeuwarden”. “Nieuwsblad van het Noorden“. Groningen, 05-02-1947. Geraadpleegd op Delpher op 29-10-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010886923:mpeg21:a0044
Illustratie:
foto Eddie en Froukje met dank aan Reinder Postma en mevrouw De Levie-Prins, Rotterdam
“bovenste advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 02-03-1928. Geraadpleegd op Delpher op 29-10-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858045:mpeg21:a0053
“onderste advertentie”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 18-07-1941. Geraadpleegd op Delpher op 29-10-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318164:mpeg21:a0056
laatst bijgewerkt:
8 september 2019