Jakob Hartogsohn werd geboren op 21 maart 1887 en Emden, Duitsland. Hij trouwde op 5 april 1925 met Johanna Amalia Cohen (Hamburg, 14 juli 1900). Jakob was handelsreiziger van beroep, Johanna typiste. Op 24 februari 1926 kregen ze in Rotterdam hun zoon Philip Adolf. Jakob en Amalia werden in maart 1920 ingeschreven in Rotterdam. Voor die tijd woonden ze in bij hun zwager, die toen in Hamburg woonde. In Rotterdam woonden ze tussen 1920 en 1939 op een groot aantal adressen, zoals de Goudschestraat 47b, de Goudsche Wagenstraat 2, de Hugo de Grootstraat 79a, de Kruiskade 82b, de Walenburgerweg 16a en vanaf 8 maart 1935 de Van der Meijdestraat 31a. Ze woonden vaak in bij andere gezinnen, waarschijnlijk hadden ze het niet breed. Het gezin werd genaturaliseerd tot Nederlander op 24 december 1925.
De zus van Jakob, Rebekka (Emden, 7 mei 1882 – Sobibor, 30 april 1943), woonde ook in Rotterdam en was gehuwd met Willem Frederik Lion (Steenbergen, 21 april 1880). Willem was fabrikant.
Johanna
Johanna was actief in het verenigingsleven. In januari 1940 werd ze genoemd in het Nieuw Israëlietisch Weekblad(NIW) toen ze, samen met mevrouw Vorst – Van Gelder, de vrouw van de rabbijn, de afdeling Rotterdam vertegenwoordigde bij de jaarvergadering van de Mizrachistische Vrouwenvereniging Kolenoe. In 1955 werd Johanna weer genoemd in het NIW toen het Ontspanningsressort van de Joodse Gemeente Amsterdam een buitenlandse reis ging maken (naar België) en men in Rotterdam stopte voor de lunch. Daar werden ze ontvangen door rabbijn Vorst en door een damescomité dat de lunch verzorgde onder leiding van Johanna.
Johanna was de zuster van A. J. U. (Arthur, Artje, Adje) Cohen. De kinderen en hun gezinsleden noemden Johanna: tante Jochie. Adje Cohen was verzetsman en schoonzoon van de vooroorlogse Joodse Gemeente-secretaris.
Johanna was direct na de oorlog secretaresse van de Joodse Gemeente Rotterdam. Daarin werkte ze met rabbijn Vorst, haar broer Cohen en anderen aan de wederopbouw van Joods Rotterdam. Zij was naast secretaresse vooral ook actief voor de maatschappelijke zorg en steun aan de uit onderduik en kampen teruggekeerde joden en bleef zich daar voor inzetten.
Johanna had na de oorlog een agentuur in olie die mensen inkochten om er hun kachel mee te branden: stookolie. Verder had ze een agentuur in de fabricage van koosjere producten. Dat waren producten die in of rond Rotterdam werden gemaakt. In ieder geval waren het likeuren en dergelijke alcoholische dranken die door Herman Jansen in Schiedam werden geproduceerd. Ze waren koosjer voor Pesach en hadden het toezicht-zegel op de fles van opperrabbijn Vorst.
Johanna woonde jaren lang in een appartement op de begane grond aan de Lumeystraat. Tot het einde van haar leven had ze een tweede bordje bij haar brievenbus: Soc. Commissie NIG Rotterdam.
De advertentie
De advertentie uit het Nieuw Israëlietisch Weekblad dateert van 5 april 1940, vlak voor het uitbreken van de oorlog. Jakob was in die periode vertegenwoordiger voor Brinkers’ Roomboterfabrieken en woonde in die periode met zijn gezin op de Van de Meijdestraat 31a in Rotterdam. In die periode zat zoon Philip in het Centraal Israëlitische Krankzinnigengesticht “Het Apeldoornsche Bosch” te Apeldoorn. Philip ging op 27 december 1929, 3 jaar oud, naar dit instituut toe. Toen het Apeldoornsche Bosch werd ‘leeggehaald’ was Philip een van de bewoners die op transport ging en hij werd vermoord op 25 januari 1943 in Auschwitz. Philip was toen 16 jaar oud.
Jakob en Johanna overleefden beiden de oorlog en Jakob overleed op 1 juli 1958 te Rotterdam. Johanna overleed, 101 jaar oud, op 14 februari 2002 te Rotterdam en werd begraven op de Joodse begraafplaats aan het Toepad.
bron:
stadsarchief Rotterdam, digitale stamboom, gezinskaart Jakob Hartogsohn
stadsarchief Rotterdam, adresboek 1939
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 05-04-1940. Geraadpleegd op Delpher op 12-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874618:mpeg21:a0012
www.joodsmonument.nl, lemma Philip Adolf Hartogsohn (geraadpleegd 12 november 2016).
www.online-familieberichten.nl, lemma Johanna Amalia Cohen (geraadpleegd 12 november 2016).
“KOLENOE”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 26-01-1940. Geraadpleegd op Delpher op 12-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874608:mpeg21:a0100
“Ontspanningsressort Joodse gemeente Amsterdam Eerste buitenlandse reis bleek succes”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 15-07-1955. Geraadpleegd op Delpher op 12-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858221:mpeg21:a0061
aanvulling door Ruben Visa, email 24 december 2017 (met dank).
illustratie:
“Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 05-04-1940. Geraadpleegd op Delpher op 12-11-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874618:mpeg21:a0012.
gepubliceerd:
12 november 2016
laatst bijgewerkt:
4 februari 2024