De Nobelstraat is een straat in de Rotterdamse wijk Blijdorp in de buurt van het Vroesenpark. De straat loopt tussen de Stadhoudersweg en de Gordelweg.
Nobelstraat 35b – gezin Samuel Izak Akker
Samuel Izak Akker werd in Den Haag geboren op 10 maart 1901. Hij trouwde met de Nederlands-hervormde Elisabeth Knoop (Den Haag, 29 maart 1904) en zij kregen een zoon Jacob Pieter (Den Haag, 9 augustus 1934) en een dochter, Elisabeth Diena, geboren in Rotterdam op 11 februari 1940. Eind 1938 verhuisden ze naar dit adres. In juli 1940 verhuisde het gezin naar de Vondellaan 5 in Rijswijk. Het bedrijf waar Samuel werkte maakte een doorstart in Den Haag na het bombardement van Rotterdam. Het gezin overleefde de oorlog.
Nobelstraat 37a – Rebecca Elisabeth van Klaveren – Aronson
Rebecca (Arnhem, 4 mei 1899) werd hier door de Sicherheitsdienst op 31 maart 1944 gearresteerd en de volgende dag doorgezonden naar Westerbork.
Nobelstraat 39b – gezin Boekbinder – van Messel
Eva van Messel wordt geboren op 23 november 1893 in Harlingen en ze trouwde op 26 november 1920 in Den Haag met de op 16 juni 1895 in Rotterdam geboren Juda (Jules) Boekbinder, in leven zowel winkelier in manufacturen als procuratiehouder. Ze krijgen samen twee kinderen: Abraham Herman op 20 juli 1928 en daaraan voorafgaand Barend Abraham op 29 november 1921. De laatste is etaleur en reiziger in lingerie. Het gezin woonde voordat ze weggevoerd werden op dit adres.
De ouders van Eva waren Rachel de Winter uit Lith aan de Maas en Barend Salomon van Messel uit Harlingen. Rachel overleed op 1 november 1943 in Westerbork, haar man in 1920 al in Boedapest.
Eva was het tweede kind, het gezin bestaat verder uit: broer Salomon (Sam) die trouwde met Marie Swaab, beide in 1945 vermoord in Bergen Belsen;
broer Abraham die trouwde met Basia Senser, beiden overleefden de oorlog niet;
broer Israël (Ies) van Messel die trouwde met Hanna (Hans) Jacobs die beide de oorlog overleefden, en broer Louis die trouwde met Eva Cohen; Louis werd in 1945 vermoord in Bergen Belsen, Eva overleefde het kamp en de oorlog. Voor beiden zijn onlangs stenen gelegd in Den Haag.
De ouders van Jules waren Abraham Boekbinder, magazijnbediende, op 15 oktober 1942 vermoord in Auschwitz en Sara Cohen, die op 17 mei 1942 overleed te Rotterdam. Op die dag vond een zogenoemd nachtbombardement plaats op de stad, door de Britten. In een oproep van Radio Oranje werd Rotterdammers al eerder aangeraden de stad te verlaten, vooral de gegoede inwoners deden dat. Diverse woonwijken werden getroffen en velen werden uit bed gerukt door de explosies met vliegend glas, puin en ingeslagen ramen. Overigens was het ook de dag nadat Heinrich Himmler op vliegveld Valkenburg in Katwijk aankwam om met Rijkscommissaris Seyss-Inquart en een groep SS’ers te bespreken hoe de deportatie van Joden uit Nederland het beste georganiseerd kon worden. Op 20 januari 1942 was tijdens de Wannsee conferentie het plan voor de totale uitroeiing van het Joodse volk uitgebroed, op 15 juli van dat jaar begonnen de grote deportaties via Kamp Westerbork.
Juda (Jules) lijkt enig kind te zijn geweest. Hij stierf op 31 oktober 1941 in Leiden, een natuurlijke dood, en werd begraven op de Joodse begraafplaats aan het Toepad in Rotterdam.
Eva werd op 29 september 1943 vanaf Loods 24 gedeporteerd van Rotterdam naar Westerbork. Haar moeder Rachel was een week tevoren al opgepakt in Den Haag waar ze bij haar zoon Louis en zijn vrouw Eva ingetrokken was. Eva werd op 13 september 1944 van Westerbork naar Bergen-Belsen gedeporteerd, samen met haar schoonzus Marie van Messel-Swaab en haar kinderen Rennie en Leo, de verloofde van Rennie en ook met haar eigen twee zoons. Op 15 februari 1945 werd Eva vermoord. Zoon Barend Abraham, die ondanks een op 19 september 1942 afgegeven Sperre, die zijn moeder overigens ook had, toch op transport werd gesteld, maakte de bevrijding op 15 april 1945 van Bergen-Belsen mee. Zijn broer Abraham vond als 17-jarige de dood bij het Duitse Extern Commando Lohheide.
Zoon Barend Abraham, Bob, overleefde Bergen Belsen dus. Hij leiidde vervolgens een rusteloos leven als wees en herstellend van zijn kampervaringen. Hij huwde met Hendrika (Henny) Duyn en kreeg in 1949 een zoon: Thomas (Tom) Boekbinder. Samen reisden ze naar Australië, Californië en Canada. Stichting 1940-1945 deed op 4 januari 1951 de mededeling aan de Stichting Landverhuizing in Den Haag dat ze bevestigen dat Barend Abraham Boekbinder een betrouwbaar en actief lid van van een verzetsgroep is geweest.
Zoon Tom bleef in Canada en studeerde af als dierenarts en bouwde een wetenschappelijke carrière en een familieleven op. Zijn ouders Bob en Henny gingen tijdelijk terug naar Californië maar voegden zich later bij hun zoon en hun kleinkinderen in Canada. Barend Abraham Boekbinder overleed in Victoria in 1917, 96 jaar oud. Zijn echtgenote Henny werd 93 jaar. Tom woont nog in Canada en heeft vijf kinderen en een kleinkind.
Voor Eva van Messel en Juda Boekbinder werden op 20 oktober 2025 Stolpersteine geplaatst.
Nobelstraat 71a – Hans Ronald van Zwanenburg
Het gezin Van Zwanenburg heeft hier in 1940 een korte periode ingewoond.
Nobelstraat 107b – gezin Hecht
Op 6 september 1943 werden hier bedrijfsleider Izraël Hecht (Oleska, 13 juli 1907) en zijn vrouw Esther Rauchvleesch (Szlozaki, – Auschwitz, ) gearresteerd door de Sicherheitspolizei. Op 7 september 1943 werden zij doorgezonden naar Den Haag. De spelling van Esthers achternaam is die van de arrestatiekaart, de juiste spelling was Rauchfleisch. Israël kwam op 25 januari 1945 in Mauthausen terecht en kwam in extern kommando Ebensee om op .
Nobelstraat 109b – gezin Fürst
Hier woonde voor en in het begin van de oorlog het gezin van muziekleraar Branko Fürst.
bron:
Rebecca Aronson, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3782.
Israël Hecht, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3765.
Israël Hecht, Häftling Personalskarte Mauthausen via Arolen Archives, 1483306 Israel Hecht.
Stadsarchief Den Haag, Samuel Izak Akker, NL-HaHGA_0354-01_0008_087.056.jpg.
Eva van Messel en Juda Boekbinder, met dank aan O. Hoes (email 9 oktober 2025).
illustratie:
Stadsarchief Rotterdam, Beeld en Geluid, PBK-4915 Nobelstraat, gezien vanaf de Stadhoudersweg, 1935, toegangsnummer 4029, Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam.
gepubliceerd:
9 september 2020
laatst bijgewerkt:
10 oktober 2025