Deze fabriek was een van de grotere spelers voor de fabricage van koosjere matzes en was gevestigd in Rotterdam. De fabriek stond onder rabbinaal toezicht, en wel van rabbijn B. S. Berenstein uit Den Haag.
In het adresboek van 1880 wordt dit bedrijf vermeld. Jos Kosman wordt daar genoemd als broodbakker en was gevestigd op de Raamstraat 32. Al eerder blijkt Kosman met zijn stoom-paasbroodfabriek op de Raamstraat 30 gevestigd te zijn en blijkt het bedrijf volgens een advertentie in 1870 te zijn opgericht en is er een vestiging te zijn in Amsterdam.
Uit een advertentie uit 1883 is te lezen dat A. E. Houtman een brood-, koek- en banketbakkerij heeft met zes filialen in de stad. Er werd een periode samengewerkt en als J. Kosman & Houtman stond de onderneming geregistreerd als paasbroodbakkers en dit bedrijf was gevestigd op de Oosterstraat 42. In 1890 staat het bedrijf niet meer op beider naam geregistreerd.
Joseph Kosman (Leeuwarden, 11 januari 1841 – Rotterdam, 1 april 1911) was gehuwd met Sophia van Straten (Zaltbommel, 4 mei 1840 – Zaltbommel, 18 maart 1937) en zij hadden in ieder geval een zoon Elkan (Rotterdam, 12 februari 1872 – Amsterdam, 9 februari 1956). Joseph was een zoon van de oppervoorzanger van Leeuwarden, Elkan Kosman. Het gezin woonde volgens het bevolkingsregister Rotterdam op de Raamstraat 32, daarna 30 en verhuisde uiteindelijk naar de Kruiskade 36.
Arnoldus Everardus Houtman (Den Helder, 15 mei 1843) was zijn Rooms-katholieke partner in deze onderneming.
De eerste keer dat het bedrijf te vinden is, is in 1879 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. In een advertentie wordt duidelijk gemaakt dat L. M. Hes in Amsterdam de hoofdagent is.
Vertegenwoordigers
De fabriek had vertegenwoordigers en in Amsterdam was dit L. M. Hes, die op de Plantage Badlaan 10 in Amsterdam woonde. De matzes waren op meerdere Amsterdamse adressen te koop, rond de eeuwwisseling naar de twintigste eeuw bij S. S. Levie in de Kerkstraat, de firma Weduwe Levie in de Batavierstraat en Vleeschdrager in de Rapenburgerstraat.
Bron:
www.joodsamsterdam.nl, lemma Batavierstraat (geraadpleegd 9 april 2016)
stadsarchief Rotterdam, adresboek 1880
stadsarchief Rotterdam, lemma Oosterstraat (geraadpleegd 9 april 2016)
1870 -1886, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 17, 1886, no 8, 05-03-1886. Geraadpleegd op Delpher op 19-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005402008:0000
Stadsarchief Rotterdam, Joseph Kosman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 480.
Stadsarchief Rotterdam, Arnoldus Everardus Houtman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 497G
zoon oppervoorzanger, KUNST.. “Leeuwarder courant”. Leeuwarden, 23-12-1895, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010592413:mpeg21:p002
illustratie
“Advertentie Kosman”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 03-12-1883. Geraadpleegd op Delpher op 09-04-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011007799:mpeg21:a0013
“Advertentie Kosman en Houtman”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 21-02-1879. Geraadpleegd op Delpher op 09-04-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871999:mpeg21:a0011
1870 -1886, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 17, 1886, no 8, 05-03-1886. Geraadpleegd op Delpher op 19-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005402008:00001
gepubliceerd:
9 april 2016
laatst bijgewerkt:
19 november 2021