door Els de Winter – Peekel
Twee jaar geleden ontving de Kledingbank van Ridderkerk een trouwjapon met de boodschap dat dit de achtergelaten japon was van een Joodse bruid. De naam van de gever werd niet genoteerd. De japon is bij de Kledingbank met zorg bewaard, omdat men een bijzonder verhaal vermoedde.
Toen de belemmeringen van corona waren opgeheven, ging een medewerkster op zoek naar een goede bestemming voor de japon. Dat werd de Stichting Oud Ridderkerk. Bij de werkgroep collectiebeheer werd de japon in bewaring genomen. De tentoonstelling Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog van 24 maart t/m 28 mei 2022 in de Oudheidkamer bood een goede gelegenheid de japon te tonen en te vragen of iemand wist wie de bruid is geweest. Zou degene die de japon gebracht had nog te achterhalen zijn? Als we een naam of een adres zouden weten, dan kon een zoektocht op digitaal Joodsmonument ons verder uitsluitsel geven.
Zou het de japon zijn geweest van een Joodse bruid die in de oorlog was getrouwd of nog zou trouwen? Zou het mogelijk zijn dat zij haar japon bij buren of vrienden had gegeven met de bedoeling hem na de oorlog weer op te halen? Deze gedachten speelden door ons hoofd. De Combinatie, RTV Ridderkerk en RTV Rijnmond wilden Oudheidskamer Ridderkerk helpen en hebben aandacht geschonken aan de oproep van de Stichting Oud Ridderkerk en de Kledingbank van Ridderkerk. Dat had succes. Al snel ontving de Stichting Oud Ridderkerk een brief waaruit bleek van wie de japon is geweest en hoe die bij de Kledingbank terecht is gekomen.
Wie heeft de bruidsjapon gedragen? Haar naam is Judith Iydys Zaller. Ze werd op 21 augustus 1921 in Rotterdam geboren. Zij bleef enig kind. Zoals het voor de oorlog in Rotterdam gebruikelijk was, verhuisde het gezin enkele malen. Haar ouders hadden een kleermakerij aan huis. De oorlog brak uit. In 1942 werden haar vader en moeder naar Westerbork gestuurd. Judith kon in 1942 op tijd onderduiken bij een familie in Pernis. Haar ouders hadden minder geluk. Zij werden in Auschwitz vermoord. In 1945 stond Judith als 23-jarige zonder familie alleen op de wereld.
Judith leerde Leendert ’t Hart kennen. Hij was in 1920 in Pernis geboren. Op 2 februari 1949 traden ze in Rotterdam in het huwelijk. Judith heeft haar trouwjapon waarschijnlijk zelf gemaakt en ze heeft hem haar hele leven bewaard. Het echtpaar ging in Bolnes (gemeente Ridderkerk) wonen. Zij sloten zich aan bij de Gereformeerde Kerk in Bolnes. Leen werkte onder andere bij Scheepswerf Verolme en bij Scheepswerf Boele als ketelmakersbaas. Vanwege het werk woonden ze enkele jaren in Brazilië. Mijn lieve, trouwe man en levenskameraad is na een moeilijke tijd in alle rust aan zijn laatste reis begonnen, schreef Judith in de overlijdensadvertentie in 2001. Judith werd 86 jaar. Op 21 maart 2008 volgde zij hem na een voor haar moeilijke laatste levensperiode. Zij werden begraven op begraafplaats Vredehof. De executeur testamentair en zijn vrouw hebben de jurk en het trouwboekje bewaard omdat zij het verhaal erachter kenden. Toen zij gingen verhuizen hebben zij de jurk door een vriendin naar de Kledingbank van Ridderkerk laten brengen. Zij hadden gehoord dat er mensen waren die van mooie oude stoffen nieuwe creaties maakten en ze hoopten dat de japon zo een nieuw leven zou krijgen.
De trouwjurk is nu een deel van de collectie van de Oudheidkamer Ridderkerk. De jurk was in een wisseltentoonstelling te zien, of hij in de permanente tentoonstelling is opgenomen is niet bekend.
Oudheidkamer Ridderkerk
Kerksingel 26
2981 EH Ridderkerk
Openingstijden:
woensdag 13.30 – 16.30 uur
donderdag 13.30 – 16.30 uur
vrijdag 13.30 – 16.30 uur
zaterdag 13.30 – 16.30 uur
toegang gratis
bron:
www.joodserfgoedrotterdam.nl/de-familie-zaller/
mededelingen van ds. C. Versteeg en anderen
Els de Winter – Peekel, Wie was de bruid? in De Combinatie (14 april 2022).
illustratie:
Judith Iydys Zaller, foto met dank aan mw. C. C. Verheij.
trouwjapon, met dank aan Oudheidskamer Ridderkerk; Jan Reijmerink.
gepubliceerd:
17 april 2022
laatst bijgewerkt:
9 oktober 2023