Elkan Schönberg werd op 23 september 1844 in Franeker geboren en was van 1876 tot 1906 oppervoorzanger in Rotterdam. Hij overleed in de Maasstad op 19 maart 1907.
Elkan was een zoon van Mozes Schönberg en Saartje van der Velde en trouwde op 5 augustus 1868 met Jenette Chits (Haarlem, 22 november 1839 – Rotterdam, 8 oktober 1919). Het echtpaar kreeg de volgende kinderen: Marianna (Haarlem, 25 augustus 1869 – Sobibor, 30 april 1943), Maurits (Groningen, 16 september 1870), Sara (Groningen, 9 juni 1872 – Lochem, 30 april 1931), Dina (Groningen, 9 oktober 1873 – Sobibor, ), Benedictus (Groningen, 13 september 1875 – Rotterdam, 12 oktober 1893), Sophia (Rotterdam, 8 januari 1877 – Oegstgeest, 2 januari 1925) en Henriëtte (Rotterdam, 11 juni 1879 – Rotterdam, 20 juni 1879). In Rotterdam woonde het gezin vanaf 8 september 1876 op de Schiedamsedijk 174, gevolgd door de Westerstraat 32a (1877), Schiedamsedijk (1881), de Diergaardesingel 76b en na het overlijden van Elkan op Diergaardesingel 83c.
In de Provinciale Drentsche en Asser Courant werd in 1876 melding gemaakt van de aanstelling van Elkan tot oppervoorzanger (chazzan) in Rotterdam. De krant meldde ook zijn salaris, in Rotterdam ging Elkan ƒ 3000,- per jaar verdienen terwijl hij in Groningen, waar hij dezelfde functie bekleedde, ƒ 1500,- verdiende. Zijn vertrek naar Rotterdam werd, volgens een krantenbericht, in Groningen ‘met lede ogen tegemoet gezien’. Elkan werd aangesteld bij de synagoge aan de Boompjes. Uit een bericht uit 1901 wordt duidelijk dat hij ook in de synagoge aan de Botersloot zong, deze synagoge nam langzamerhand veel van de diensten van de synagoge aan de Boompjes over. Hetzelfde bericht in de krant gaat overigens over het 25-jarig jubileum van Elkan in Rotterdam.
Elkan was betrokken bij tal van instellingen en ook bij het 25-jarig bestaan van de synagoge van Delft, die in 1887 net gerestaureerd was. Opperrabbijn Berenstein van Den Haag hield een feestrede, Elkan leidde de godsdienstoefening.
In oktober 1906 vroeg Elkan eervol ontslag aan, hij wilde dit op 1 januari 1907 laten ingaan. Hij was toen inmiddels 30 jaar als voorzanger bij de kehilla (gemeente) verbonden. Om gezondheidsredenen werd dit hem inderdaad verleend.
Dochter Marianna werd in 1907 voor het eerst genoemd als directrice van de Israëlietische Gezondheidskolonie “Rotterdam” en woonde in 1919 bij haar moeder. Ook na het overlijden van moeder bleef Marianna op de Diergaardesingel wonen, zeker tot 1920. Marianna en haar zus Dina zaten tijdens de oorlog op de Badhuisweg 106 in Scheveningen ondergedoken.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-425, pagina 455106
www.maxvandam.info, lemmata gezin Schönberg (geraadpleegd 26 augustus 2020).
“Advertentie gezondheidskolonie”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1919/05/16 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859731:mpeg21:p004
“aanstelling oppervoorzanger”. “Provinciale Drentsche en Asser courant”. Assen, 1876/06/07 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMDA03:000097127:mpeg21:p003
“BINNENLAND vertrek.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1877/03/23 00:00:00, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872370:mpeg21:p005
“Advertentie Westerstraat”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1877/06/08 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872381:mpeg21:p004
“Advertentie Schiedamsedijk”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1881/05/03 00:00:00, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010104010:mpeg21:p004
“ISRiëLIETISCHE KERK Delft.”. “Het vaderland”. ‘s-Gravenhage; ‘s-Gravenhage, 1887/08/22 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB23:001413046:mpeg21:p00006
“KERKNIEUWS. Een zilveren feest.”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1901/07/29 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010647612:mpeg21:p006
“ontslag”. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 1906/10/27 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000691145:mpeg21:p00005
“KERKNIEUWS.”. “Het nieuws van den dag : kleine courant”. Amsterdam, 1906/11/10 00:00:00, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010164512:mpeg21:p005
illustratie:
“Advertentie gezondheidskolonie”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1919/05/16 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 26-08-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859731:mpeg21:p004
laatst bijgewerkt:
21 januari 2021