De Beukelsweg is een straat in de wijk het Nieuwe Westen nabij de Essenburgsingel en de Aelbrechtskade.
Beukelsweg 10a – gezin Van Praag
Procuratiehouder Israël van Praag (Amsterdam, 6 augustus 1896 – Amsterdam, 13 februari 1966) en Helena Sophia Themans (Enschede, 1 september 1906 – Driebergen, 9 november 1952) huwden op 23 juli 1937 in de synagoge aan de Boompjes en gingen wonen op dit adres. Zij kregen in 1939 een zoon, Carlo Samuel en later een dochter, Clara Sophia Branche. Nog voor de oorlog, op 15 januari 1938, overleed de moeder van Israël, Clara van Praag – van Os.
Beukelsweg 31 – gezin Stad
Grossier Machiel Stad werd op 27 januari 1943 door de Sicherheitspolizei gearresteerd en op 13 februari 1943 doorgestuurd naar Westerbork. Op de arrestatiekaart staat geen reden voor de aanhouding vermeld. Machiel Stad (Rotterdam, – Sobibor, ) was gehuwd met Catharina (Kitty) Davids (Rotterdam, – Sobibor, ) en zij hadden een zoontje Johnny (Rotterdam, – Rotterdam, ). Na het overlijden van hun zoontje hebben Machiel en Kitty geprobeerd om onder te duiken. Dat mislukte en ze moesten op straftransport naar Sobibor.
Beukelsweg 39a – gezin Kaufman
Samuel Kaufman (Nijmegen, – Malapane, ) was gehuwd met Jetje Meijer (Ameide, – Auschwitz, ) en zij woonden hier tijdens de oorlog. Samuel en Jetje hadden een dochter Veronica (Rotterdam, – Rotterdam, ), Veronica overleed in het Israëlietisch Ziekenhuis aan de Schietbaanlaan in Rotterdam. Zij was toen al gehuwd, met Abraham de Wit. Samuel en Jetje werden begin oktober 1942 in Westerbork geregistreerd en gingen op 16 oktober 1942 op transport naar Auschwitz. Deze trein naar Auschwitz stopte op het station van Kosel, zo’n 80 km van Auschwitz. Dit gebeurde wel vaker. Alle jongens en mannen tussen de 15 en 50 werden uit de trein gehaald en gescheiden van hun familieleden. Deze gevangenen werden gebruikt voor dwangarbeid in de fabrieken rond Kosel. Samuel werd naar de staalfabriek in Malapane, Silezië (nu Ozimek, Opole) gestuurd waar hij nog ruim een jaar slavenarbeid heeft verricht en omkwam door de mensonterende omstandigheden. Samuel is begraven op de Rooms-katholieke begraafplaats in Szczedrzyk, in een massagraf voor deze dwangarbeiders.
Op 18 oktober 1989 werd in Szczedrzyk, in aanwezigheid van een grote Nederlandse delegatie, een gedenkteken onthuld met de namen van 43 Nederlands-Joodse slachtoffers, waaronder de naam van Samuel Kaufman.
Jetje werd in Kosel niet uit de trein gehaald en werd vergast na aankomst in Auschwitz.
Beukelsweg 39b – Isaac Koos de Vries
Onder de naam Koos Isaac de Vries (Zwolle, – Sobibor, ) werd Koos op 30 december 1942 op dit adres gearresteerd door de Sicherheitspolizei / Groep X. De reden was ‘ontvluchting’. Op 13 januari 1943 werd hij ontslagen uit hechtenis – volgens de archiefkaart van de Gemeentepolitie in Rotterdam. Het gezin woonde op dit adres. Koos wilde onderduiken, maar zijn vrouw Jeannette Frank (Rotterdam, – Sobibor, ) wilde dat niet. Ze kwamen nauwelijks nog op straat, maar werden wel wekelijks op woensdagochtend door een vriend uit Nieuw Lekkerland van boodschappen voorzien. Koos, zijn vrouw en hun twee zonen Dick (Rotterdam, – Sobibor, ) en Rudolf (Rotterdam, – Sobibor, ) werden gearresteerd. Uit de trein heeft Koos nog een briefje kunnen gooien met daarop: “ik word afgevoerd naar het onbekende land in een beestenwagen met een tonnetje voor de behoeften. Vaarwel”.
Beukelsweg 81b – gezin Coster
Hier woonde ten tijde van de oorlog het gezin Coster, bestaande uit Jacques Coster (Rotterdam, – Rotterdam, ), zijn echtgenote Marianne van Westerborg (Rotterdam, – Rotterdam, ) en familielid Hannah van Westerborg (Rotterdam, – Rotterdam, ). Zij hadden hun oproep ontvangen om zich te melden in Loods 24. Of ze voorvoelden wat er ging gebeuren, of ze hadden de moed niet om deze onzekere toekomst tegemoet te gaan.
Op 30 juli 1942 rapporteerde agent L. van Vliet dat in de keuken van een woning aan de Beukelsweg 81b (beneden) de lijken waren aangetroffen van een joods echtpaar. Zij hadden zich vermoedelijk door gasverstikking van het leven beroofd.
De kraan van het gasfornuis stond geheel open en de keuken was afgesloten. De slachtoffers werden overgebracht naar het Coolsingelziekenhuis. Nadat de dood geconstateerd was, werden ze overgebracht naar het Israëlitisch ziekenhuis aan de Schietbaanlaan 42. In het bericht was nadrukkelijk vermeld dat de pers niet ingelicht mocht worden.
Beukelsweg 94d – David Bebelaar
Accountant David Bebelaar werd op 11 oktober 1943 gearresteerd door Groep X vanwege ‘Jodenbegunstiging’, wat veel kon inhouden waaronder het verrichten van – inmiddels verboden – normale werkzaamheden voor Joodse klanten. David werd op 14 oktober 1943 vrijgelaten.
Beukelsweg 141 – Jacob van Brakel
Op 18 december 1942 werd door Groep X Jacob van Brakel (Hardinxveld, – Auschwitz, ), zijn vrouw Sophia Spetter (Rotterdam, – Auschwitz, ) en hun zoon Salomon (Rotterdam, – Auschwitz, ) gearresteerd. Een dag later werden ze doorgestuurd naar Westerbork. Hun andere kinderen; Sara (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Leendert (Rotterdam, – Auschwitz, ) waren toen al vermoord.
bron:
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Coster (geraadpleegd 15 januari 2021)
van Riet, F. A. M. (2008). Handhaven onder de nieuwe orde : de politieke geschiedenis van de Rotterdamse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zaltbommel: Aprilis. 236
Stadsarchief Rotterdam, Izaak van Praag, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-380, pagina 406341
“Familiebericht Van Praag”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1937/06/18 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 15-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872962:mpeg21:p006
A. Korpel, ‘Het drama der Joden’, in: De Waard in oorlogstijd 1
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin De Vries (geraadpleegd 15 januari 2021)
Stadsarchief Rotterdam, Koos Isaac de Vries, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3773
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Stad (geraadpleegd 15 januari 2021)
Stadsarchief Rotterdam, Beukelsdijk 31, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3771
Stadsarchief Rotterdam, Jeannette Frank, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3763
Stadsarchief Rotterdam, David Bebelaar, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3760
Stadsarchief Rotterdam, Jacob van Brakel, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3484
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Van Brakel (geraadpleegd 15 januari 2021)
“Familiebericht Clara van Praag – van Os”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1938/01/21 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 15-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872993:mpeg21:p007
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Samuel Kaufman (geraadpleegd 16 januari 2021)
illustratie:
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-1987-176 Gezicht op de Beukelsweg vanaf Aelbrechtsplein. 1925. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029
“Familiebericht Van Praag”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1937/06/18 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 15-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872962:mpeg21:p006
laatst bijgewerkt:
15 januari 2021