De Essenburgsingel is genoemd naar de boerderij De Essenburg. Deze boerderij stond hier ooit, ter hoogte van de huidige Statentunnel, en moest wijken voor de stadsuitbreiding. De huidige bebouwing stamt grotendeels uit het einde van de negentiende en begin van de twintigste eeuw.
Essenburgsingel 2 – mevrouw De Vries – Cohen
Mevrouw De Vries – Cohen was rond 1936 penningmeester van Jeshang Choulim, een vereniging die ten doel had patienten in ziekenhuizen te ondersteunen en te onthalen voor de Joodse feestdagen. Tijdens Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar) werden in dat jaar de Joodse verpleegden in niet-Joodse ziekenhuizen verrast met honing en zoete appel.
Essenburgsingel 4b – Elisabeth (Beppie) Kloots en Louis van Dam
Elisabeth Kloots (Rotterdam, 24 maart 1906 – Auschwitz, 5 oktober 1942) verloofde zich begin december 1927 met Lion (Leo) Swaab (Antwerpen, – Auschwitz, ). Zij kregen een dochter Sientje (Rotterdam, 12 januari 1929). Op 16 november 1934 scheidde het echtpaar. Elisabeth hertrouwde met Louis van Dam (Rotterdam, – Schoppinitz, ) en zij kregen een dochter Sophia (Rotterdam, – Auschwitz, ). In het begin van de bezetting woonden Elisabeth, Sophia, Sientje en Louis op de Essenburgsingel 4b.
Essenburgsingel 7a – Barend Jacques Samson
Op dit adres woonde Barend Jacques Samson (Hillegersberg, – Auschwitz,
Essenburgsingel 14 – Mr. M. Franken
Mr. M. Franken stond in 1921 in de ledenlijst in het Zionistisch studentenJaarboekje.
Essenburgsingel 18a – Jac. van Gelderen
Bouwkundige Jac. van Gelderen vestigde zich in 1913 op dit adres. Later verhuisde hij met zijn vrouw naar 20b.
Essenburgsingel 20 – M. J. van Gelderen
In september 1914 wenste M. J. van Gelderen de vrienden en bekenden en goed (Joods) nieuwjaar toe. Dit was Mozes van Gelderen (Schiedam, – Auschwitz, ) die hier woonde met zijn vrouw Wilhelmina Godfried (Hoogeveen, – Auschwitz, ). Zij hadden drie kinderen; Johanna Lea (Rotterdam, 5 april 1912), Samson Herman (Rotterdam, 13 maart 1915) en Margarethe Flora (Rotterdam, 26 januari 1917). In 1931 verhuisde het gezin naar de Rochussenstraat 389a.
Margarethe trouwde met Paul Israël, die ten tijde van het huwelijk onderdaan was van het Britse Mandaatgebied Palestina maar geboren werd in Burgensteinfurth, Duitsland, op 7 januari 1915. Zij emigreerde kort na de Kristallnacht in Duitsland naar het Britse Mandaatgebied Palestina.
Essenburgsingel 24b – Joodsche Raad
Op 16 maart 1942 werd het hoofdkantoor van de Joodsche Raad (officieel Joodsche Raad voor Amsterdam bureau Rotterdam) in Rotterdam hier gevestigd. Voor dit adres zat men in het Joodse weeshuis op de Mathenesserlaan 208 en in het kantoor van de Joodse liefdadigheidsvereniging “Montefiori” in de Van Speijkstraat. Eind juli 1942 begonnen de deportaties, het secretariaat van het ‘Bureau Rotterdam van de Joodsche Raad voor Amsterdam’ was toen tijdelijk gevestigd in de school aan de Molenwaterweg.
Essenburgsingel 33 – M. H. Rubens
M. H. Rubens werd in oktober 1932 geroyeerd als lid van de Rotterdams-Joodse voetbalvereniging Zaoth.
Essenburgsingel 63b – gezin Arend
Op 4 april 1925 vierden Levie Arend (Rotterdam, – Rotterdam, ) en Johanna van der Horst (Hoogeveen, – Sobibor, ) hun 25-jarig huwelijk. In het begin van de bezetting woonden zij op de Burgemeester Meineszlaan 91.
Essenburgsingel 63b – gezin Vleeschhouwer
In het begin van de oorlog woonde dit gezin op Essenburgsingel 146b. Meer informatie via deze link.
Essenburgsingel 67a – Van Tijn
Misschien was dit de laatste woning van Roosje van Tijn uit Puttershoek, in ieder geval woonde haar zuster Hester Isaacs – van Tijn er wel. Het verhaal over de laatste Joodse inwoners van Puttershoek via de link.
Essenburgsingel 68 – Sylvain Poons
Sylvain Albert Poons (Amsterdam, 21 februari 1896 – Amsterdam, 26 november 1985) heeft een periode op dit adres gewoond. Sylvain was in de vorige eeuw een bekend toneelspeler. Hij huwde op 29 juni 1921 met Elisabeth Geis (Amsterdam, 28 juni 1898) en zij hadden een dochter Elisabeth Cornelia (Amsterdam, 1 juli 1922).
Essenburgsingel 73 – Willem Abraham Pakkedrager en Sara de Wit
Van september 1928 tot maart 1936 woonden hier Willem Abraham Pakkedrager (Amsterdam, – Midden-Europa, ) en zijn vrouw Sara de Wit (Rotterdam, – Auschwitz, ). Zij waren de ouders van Maurits Willem (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Rudolf (Rotterdam, – Auschwitz, ). In 1936 verhuisde het gezin naar de Boreelsestraat 49a, waar ze in het begin van de oorlog nog steeds woonden. Op 27 december 1931 overleed de moeder van Sara, R. de Wit – Eyl.
Essenburgsingel 82b – Barend Slagter
Barend Slagter was zeer actief in het verenigingsleven én had een advertentiebureau. Met dit advertentiebureau regelde hij de advertenties in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. Zijn verhaal staat hier.
Essenburgsingel 96b – Meijer Frank
Op dit adres woonde Meijer Frank. Meijer werd in Rotterdam geboren op 12 april 1915 als jongste zoon van Jonas Frank (Groningen, 11 augustus 1883 – Rotterdam, 22 maart 1938; Joods ziekenhuis Schietbaanlaan) en Vrouwtje Druijf (Meppel, 
8 september 1884 – Westerbork, 1 maart 1943).
Zijn oudere broer was Izak Nathan Frank (Groningen, 9 mei 1913 – Polen, 31 januari 1943). Hij trouwde met Nanette Leonie Pienas (‘s-Heerenberg, 12 maart 1920 – overleefde het concentratiekamp).
Meijer kwam in Auschwitz terecht, waar nu nog steeds, in een vitrine, zijn koffer te zien is. Meijer werd vermoord in Flossenburg op 16 februari 1945. Flossenburg is een concentratiekamp in Beieren met voornamelijk politieke gevangenen, en aan de datum is te concluderen dat Meijer nadat hij in Auschwitz was aangekomen met een dodenmars naar de andere kampen is gebracht.
Essenburgsingel 100b – Hartog van Handel
In het begin van de oorlog woonde hier het gezin van Hartog van Handel. Met zijn broer had hij een onderneming, de N. V. Kousenindustrie Gebroeders Van Handel. Deze onderneming werd in 1924 opgericht. Op 9 september 1941 werd er ten kantore, toen gevestigd op het Ungerplein 15, vergaderd en werd de vennootschap ontbonden, op grond van het bepaalde in Liquidatiebesluit 1941. M. van Handel was de liquidateur.
Essenburgsingel 118a – Rachel Crost en Cosman Monnickendam
Vanaf 1930 woonden Rachel Crost (Amsterdam, – Sobibor, ) en haar man Cosman Monnickendam (Amsterdam, – Sobibor, ) op dit adres. Rachel en Cosman hadden een dochter Jenny (Amsterdam, – Sobibor, ) die zich mei 1931 verloofde met Salomon Manassen (Rotterdam, – Sobibor, ). In het begin van de oorlog woonden Jenny, Salomon, Rachel en Cosman op de Vlierboomstraat 585 in Den Haag. Jenny en Salomon hadden een kind dat de oorlog overleefde.
Essenburgsingel 131b – Isidore Nathan Philip de Heer en Rozetta Polak
Op dit adres woonden Isidore Nathan Philip de Heer (Rotterdam, – Sobibor, ) en zijn echtgenote Rozetta Polak (Rotterdam, – Sobibor, ) met hun dochter Evalida Betsy (Rotterdam, – Midden-Europa, ) vanaf maart 1936. Isidore was agent voor buitenlandse huizen, Rozetta was onderwijzeres bij de gemeente. Ze kwamen op 10 oktober 1911 in Rotterdam wonen, en woonden daarvoor in Amsterdam.
Evalida trouwde op 30 april 1943 in Westerbork met kleermaker Salomon Brandon (Amsterdam, – Auschwitz, ). Isidore en Rozetta waren bij de huwelijksvoltrekking aanwezig. Evalida en Salomon verbleven na het sluiten van het huwelijk nog geruime tijd in Westerbork.
Essenburgsingel 133a – Eduard Spanjar
Commissionair Eduard Spanjar was in 1939 bestuurslid van de kerkeraad van de Nederlands Israëlitische Gemeente. Leraar Eduard heette eigenlijk Israël Spanjar (Zwolle, – Sobibor, ) en was gehuwd met Carolina de Jong (Millingen, – Sobibor, ). Zij hadden twee zoons, Abraham (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Jacob Benjamin (Rotterdam, – Sobibor, ). Ten tijde van de oorlog woonde het gezin op de Van Beuningenstraat 8a.
Essenburgsingel 146b – gezin Vleeschhouwer
Voor en aan het begin van de oorlog woonde het gezin Vleeschhouwer hier. Na de oorlog op nummer 63b (zie aldaar).
bron:
Valk, H J, De Rotterdamse Joden tijdens de bezetting (Rotterdam 1955)
digitalestamboom rotterdam, informatie Meijer Frank (geraadpleegd 3 november 2014)
www.berghapedia.nl pagina Pienas, Meijer Jacob (geraadpleegd 3 november 2014)
Stadsarchief Rotterdam, archiefkaart NL-RtGAR_494-03_851-378_0403579R.jpg
Stadsarchief Rotterdam, gezin Vleeschhouwer, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten , inventarisnummer 851-506, pagina 548364
Stadsarchief Rotterdam, Eduard Spanjar, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-448, pagina 481613.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Spanjar
De Heer – Polak, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-180.
Salomon Brandon, joodsmonument.nl, https://www.joodsmonument.nl/nl/page/581432/about-salomon-brandon-and-his-wife-evalida-betsy-de-heer (geraadpleegd 20 januari 2024).
Gebroeders van Handel, “Nederlandsche staatscourant”. ‘s-Gravenhage, 21-08-1924. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000178430:mpeg21:p003.
Liquidatie Gebroeders van Handel, N. V. Kousenindustrie van Gebrs. van Handel, gevestigd te Rotterdam. “Nederlandsche staatscourant”. ‘s-Gravenhage, 04-02-1942. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000168431:mpeg21:p004.
Jac. van Gelderen, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-10-1913, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860278:mpeg21:p013.
Jac van Gelderen, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-10-1913, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860280:mpeg21:p004.
Jenny Monnickendam, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-05-1931, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874702:mpeg21:p006.
Jenny Monnickendam, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-335.
R. de Wit – Eyl, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-01-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874733:mpeg21:p006.
Willem Abraham Pakkedrager, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-365.
JESHANG CHOULIM. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-10-1936, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871367:mpeg21:p006.
Slagter, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 31-05-1940, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858234:mpeg21:p004.
Van den Joodschen Raad Joodsche Raad opent nieuw bureau te Rotterdam. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-03-1942, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318309:mpeg21:p004.
M. J. van Gelderen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 18 september 1914. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005419141:00001.
Mozes van Gelderen, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-145.
Margarethe van Gelderen, https://books.google.nl/books?id=4Ne-EAAAQBAJ&pg=PA59&lpg=PA59&dq=%22margarethe+flora+van+gelderen%22&source=bl&ots=EoQyaXqp_k&sig=ACfU3U22cnLTS3tsClgOz1wLf1CsIJVR0Q&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwim67WGh7CHAxXi0gIHHbssBIkQ6AF6BAgLEAM#v=onepage&q=%22margarethe%20flora%20van%20gelderen%22&f=false.
M. Franken, Zionistisch studentenjaarboek. 1921. 3 april 1925. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:021056001:00002.
Arend, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 2 april 1Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005423067:00001.
Rubens, Zaoth-revue. 1932-10. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005827002:00001.
illustratie
Essenburgsingel 24b © joodserfgoedrotterdam.nl
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid. PBK-2129 Panden aan de Essenburgsingel. 1930. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029.
Jac van Gelderen, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-10-1913, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860280:mpeg21:p004.
R. de Wit – Eyl, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-01-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874733:mpeg21:p006.
M. Franken, Zionistisch studentenjaarboek. 1921. 3 april 1925. Geraadpleegd op Delpher op 18-07-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:021056001:00002.
gepubliceerd:
6 maart 2016
laatst aangepast:
18 juli 2024