De familie Spetter zat in de mode en confectie in Rotterdam. Een van de eerste krantenberichten van deze activiteiten dateert uit 1900. In het Rotterdamsch Nieuwsblad vroeg B. Spetter op de Lange Torenstraat 62, midden in het centrum, enige leerlingen voor zijn modeatelier.
In 1894 is er weer een advertentie te vinden die lijkt alsof die te maken heeft met deze familie. Er worden naaisters gevraagd door Ed. M. Spetter voor zijn zaak E. M. Spetter & Co. op de Korte Goudse Wagenstraat 7-9. Dit adres is tevens het woonadres van Maurits Spetter (Rotterdam, 1 april 1886 – Auschwitz, 22 oktober 1942). Hij is volgens de gezinskaart bij het Stadsarchief van Rotterdam winkelier in modeartikelen. Ed. M. is Eliazar Spetter (Rotterdam, 1 april 1862), zijn vader. De moeder van Maurits was Heintje Wolffers (Rotterdam, 6 september 1857).
Maurits was getrouwd met Ellen Lydia Israëls, die in Weener (Duitsland) geboren werd (23 april 1887 – Auschwitz, 22 oktober 1942) en zij hadden een zoon Eduard Maurits Louis (Rotterdam, 8 oktober 1912) en een dochter Hendrika Franziska Louise (Rotterdam, 8 oktober 1923). Het gezin woonde in het centrum van de stad, onder andere op de Wagenstraat in de Zandstraatbuurt. In het centrum van de stad bouwden ze hun kledingimperium op, bestaande uit een modewinkel en een groothandel. Dit deel van de stad werd weggebombardeerd in mei 1940. Zoon Eduard probeerde de zaak te redden door met natte lappen het dak nat te houden, maar na dit een uur volgehouden te hebben moesten ze het pand prijs geven aan het oprukkende vuur.
In juli 1940 werd het gezin ingeschreven op de Bergschelaan 61 en ze gaan door met de groothandel. Maurits en Ellen overleven de oorlog niet en werden in Auschwitz vermoord, hun kinderen overleefden wel.
Is er een relatie tussen B. Spetter en de manufacturenwinkel van M. Spetter? Maurits was de zoon van Eliazar Spetter, geboren op 1 april 1863 te Rotterdam en Heintje Wolffers (Rotterdam, 6 september 1857). Eliazar was de zoon van Mozes Spetter (Nieuwerkerk aan den IJssel, 2 februari 1824 – Rotterdam, 3 november 1903), een ‘koffiehuishouder’ (eigenaar café) in de Maasstad en Engeltje Polak (Rotterdam, 7 november 1824 – Rotterdam, 16 mei 1866). Via de lijn van de voorouders komen er verschillende personen met de naam Barend Spetter in de stamboom voor, wellicht is een van hen de Barend met een zaak in de Lange Torenstraat. Het kan zijn dat de vrouw die de advertentie plaatste de voorletter van haar man gebruikte, het kan ook zijn dat ze Betje Spetter (Rotterdam, 30 september 1868) was, die gehuwd was met Arend den Arend, Bertha Spetter (Rotterdam, 30 mei 1877) of Betje Spetter (Rotterdam, 1 januari 1877) die gehuwd was met David van Wittene.
Terug naar zoon Eduard Maurits Louis. Hij dook onder van 1942 tot 1945. Eduard had inmiddels een hoedenfabriekje, de Hoedenvervormcentrale. Daar dook Eduard onder, in een achter een luik verstopt zolderkamertje, en kwam tot 5 mei 1945 niet meer buiten. Hij werd tijdens de onderduik verliefd op een vrouw die in het verzet zat, Cornelia la Housse. Cornelia had hij aangenomen vanwege het vele werk dat het fabriekje kreeg. Ze zouden na de oorlog trouwen op de voorwaarde dat Eduard katholiek zou worden, het geloof van zijn vrouw. De drie zonen die ze kregen werden katholiek opgevoed. De middelste zoon ging op zoek naar de Joodse wortels van de Spetters en emigreerde naar Israël waar hij met zijn vrouw woont. Eduard overleed op 14 maart 1993 in Rotterdam, Cornelia op 21 mei 2010 en ze werden in Rotterdam op de Zuiderbegraafplaats begraven.
bron:
“Advertentie leerlingen”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 03-04-1900. Geraadpleegd op Delpher op 30-04-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000200616:mpeg21:a0042.
“Advertentie Spetter”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 12-04-1894. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166911:mpeg21:a0121.
Stadsarchief Rotterdam, archiefkaart Maurits Spetter.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Spetter (geraadpleegd 1 mei 2018).
www.online-begraafplaatsen.nl, lemma Eduard Maurits Louis Spetter (geraadpleegd 29 juni 2018).
Olof van Joolen, ‘Hoedenman hield stand’ in De Telegraaf, 20 april 2018.
illustraties:
“Advertentie leerlingen”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 03-04-1900. Geraadpleegd op Delpher op 30-04-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000200616:mpeg21:a0042.
“Advertentie Spetter”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 12-04-1894. Geraadpleegd op Delpher op 29-06-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166911:mpeg21:a0121.
gepubliceerd:
30 april 2018
laatst bijgewerkt:
20 juni 2023