Op de Lange Pannekoekstraat 20, 24 en 26 waren de winkelmagazijnen van de gebroeders M. en J. van Embden gevestigd. Ze verkochten rijwielen en radio-onderdelen. De zaak bleef er gevestigd tot 14 mei 1940, het bombardement op Rotterdam, en werd in augustus 1940 heropend op de Zwart Janstraat 13. Wie waren zij?
Joseph van Embden
Joseph (Joop) van Embden was de ene compagnon en hij werd op 22 maart 1888 in Rotterdam geboren als zoon van ‘uitdrager’ Salomon van Embden (Amsterdam, 28 december 1864 – Amsterdam, 28 mei 1926) en Rebecca van Gelder (Rotterdam, 7 november 1853 – Rotterdam, 10 april 1910). Vader Salomon werkte vanaf zijn negende jaar met een handkar.
Joseph trouwde in 1908 met de katholieke Maria Josina Regters. Ze zouden tussen 1908 en 1921 zeven kinderen krijgen. Joseph overleed in 1968.
Mozes
Joseph was samen met zijn een jaar oudere broer Mozes (Rotterdam, 26 januari 1887 – Rotterdam, 9 juni 1961) eigenaar van de zaak. Mozes trouwde in 1911 met de katholieke Christina Maria van Hasselt (Arnhem, 9 februari 1893) en zij kregen op 28 juni 1917 hun zoon Mozes. Naast Mozes en Joseph waren er in het gezin van Salomon en Rebecca nog twee broers, Eliazar (Rotterdam, 18 oktober 1884 – onbekend, 24 augustus 1942) en Nathan (Rotterdam, 31 december 1889 – Rotterdam, 1964). Bij zowel Mozes als Joseph heeft het gemengde huwelijk – in beide gevallen met een katholieke vrouw – hun het leven gered in de oorlog, wat niet het geval was bij Eliazar.
Eliazar
Ook Eliazar was een middenstander en handelde in textiel. Hij deed dat vanuit Antwerpen, waarheen hij voor de oorlog, in 1927, vertrok. Hij had er een winkel en een pakhuis, woonde op de Kroonstraat 188, en had daarnaast een pakhuis in Zuid-Afrika. Daar ging hij een keer per jaar heen en verkocht er kleding aan Zuid-Afrikaanse boeren, een zeer lucratieve zet van hem. Bij het uitbreken van de oorlog was Eliazar in Zuid-Afrika maar hij keerde terug naar Antwerpen, later in de oorlog kwamen Eliazar en zijn tweede vrouw Sara Slier (Rotterdam, – onbekend, ), terug naar Rotterdam waar ze op de Nieuwe Markt 16c gingen wonen. Het echtpaar probeerde te ontkomen naar Zwitserland. Ze werden vlak voor de Frans-Zwitserse grens opgepakt en opgesloten in de gevangenis van Belfort. Vanaf die plaatst werden ze overgebracht naar Drancy, het Franse doorgangskamp, en met transport 23 naar Auschwitz gedeporteerd. Eliazar werd rond 24 augustus 1942 vermoord.
Nathan
Nathan van Embden werd volgens de gezinskaart in het stadsarchief koopman in lompen en ook hij trouwde in 1913 ‘gemengd’ met de Nederlands-Hervormde Jacoba Sluijter (Rotterdam, 5 mei 1895).
Vader Salomon heeft volgens de gezinskaart bij het Stadsarchief in Rotterdam ook nog een tijd op de Lange Pannekoekstraat 24 gewoond, wat onderschreven wordt door de advertentie (linksboven).
Voor de verkoop van rijwielen en radio-onderdelen werd in maart 1921 Van Embden’s Rijwiel-Compagnie opgericht. De eerste advertentie met het adres Lange Pannekoekstraat 24 verscheen in 1921 in de krant.
Na de oorlog (1950) was de zaak gevestigd op de Goudserijweg 2.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Salomon van Embden, Joseph van Embden en Mozes van Embden
“Advertentie oud papier”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 25-07-1908. Geraadpleegd op Delpher op 13-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197189:mpeg21:a0138
“Advertentie”. “Voorwaarts : sociaal-democratisch dagblad”. Rotterdam, 23-06-1921. Geraadpleegd op Delpher op 23-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010210121:mpeg21:a0034
“Advertentie”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 27-05-1950. Geraadpleegd op Delpher op 23-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010950305:mpeg21:a0013
www.joodsmonument.nl, lemma Eliazar van Embden (geraadpleegd 19 augustus 2018)
Mémorial de la Shoah, lemma EMBDEN Mozes
“Advertentie fiets”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 29-06-1925. Geraadpleegd op Delpher op 19-08-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010495510:mpeg21:a0074
stadsarchief Rotterdam, gezinskaarten familie Van Embden
illustratie:
“Advertentie oud papier”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 25-07-1908. Geraadpleegd op Delpher op 13-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197189:mpeg21:a0138
“Advertentie fiets”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 29-06-1925. Geraadpleegd op Delpher op 19-08-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010495510:mpeg21:a0074
Lange Pannekoekstraat, gezien vanaf de Herenstraat. 1937. Collectie Stadsarchief Rotterdam beeldbank 4029_PBK-2005-628
gepubliceerd:
13 juli 2018
laatst bijgewerkt:
16 november 2022