Op 1 juni 1921 kreeg architect M. Brinkman de opdracht om de Mathenesserweg te realiseren. Hij begon eraan te werken tot hij in 1925 overleed. Toen bestonden er nog maar twee blokken met woningen. Architect L. C. van de Vlugt, de architect van de Van Nellefabriek, tekende de rest. Bij de Mathenesserweg wilde men een architectonische eenheid hebben met goede, lichte, huizen. De Mathenesserweg is een straat tussen de Mathenesserbrug en het Marconiplein.
Mathenesserweg 10 – Mathenesser Apotheek
Hier was de Mathenesser Apotheek gevestigd van Dr. Hendrik Cohen. De eerste advertentie met dit adres dateert van 1925.
Mathenesserweg 28c – Carry Ulreich
Carry Ulreich was 14 jaar oud toen ze op dit adres bij een katholieke familie in onderduik ging. Zij hield een dagboek bij dat in de herfst van 2016 uitkwam. Dit dagboek geeft volgens historicus dr. Bart Wallet een unieke inkijk in Joods Rotterdam in de oorlog.
Voor de onderduik was Carry leerling van het Joods Lyceum in Rotterdam. In het dagboek is te lezen dat het in 1942 via de Engelse radio al bekend was dat de weggevoerde Joden in Polen massaal uitgemoord werden. De familie Ulreich maakte zich weinig illusies over het lot van degenen die werden opgepakt en weggevoerd. Ook Anne Frank meldde in haar dagboek dat via de Engelse radio het lot van de Joden bekend was.
Waarschijnlijk hoorde Carry op 17 oktober 1942 de toespraak van Koningin Wilhelmina op radio Oranje: “Ik deel van harte uw verontwaardiging en smart over het lot onzer Joodsche landgenooten. En met mijn geheele volk voel ik de onmenschelijke behandeling, ja het stelselmatig uitroeien van deze landgenooten, die eeuwig met ons samen woonden in ons gezegend vaderland, als ons persoonlijk aangedaan”.
Carry maakte na de oorlog alijah (emigreerde naar Israël) en heette daar Carmela Mass. Ze huwde op 30 juni 1946 met Jonathan Mass, een soldaat van de Jewish Brigade die Nederland had bevrijd, in de synagoge aan de Joost van Geelstraat. Carry overleed op 31 januari 2019 in Israël.
Gerelateerd:
Iskar Aribo,
Mathenesserweg 40 – RAHA
Hoe dicht Joodse onderduikers en ‘foute’ Nederlanders bij elkaar woonden blijkt wel uit deze advertentie uit ‘De Misthoorn’, de meest antisemitische krant die tijdens de oorlog verscheen.
Mathenesserweg 42c – Branko Fürst
Rond 1933 woonde hier het gezin van Branko Fürst.
Mathenesserweg 43 – David Beek en Betje Bosman
David Beek en Betje Bosman trouwden op 17 oktober 1929 en gingen daarna op dit adres wonen.
Mathenesserweg 45a – gezin L. Gazan
Gezin L. Gazan plaatste een nieuwjaarswens voor Joods nieuwjaar in het Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen van 27 september 1935.
Mathenesserweg 46b – Rita Bing
Rita Bing werd op 15 januari 1934 lid van de Tooneelvereniging ‘De Joodsche Vriendenkring’ en woonde op dit adres.
Mathenesserweg 48b – Dr. J. Neuberger
Op dit adres was de praktijk van Dr. J. Neuberger gevestigd.
Jakob Neuberger (Antwerpen, 25 mei 1899 – Auschwitz, 18 januari 1943) kwam rond 1915 vanuit Polen via Duitsland naar Nederland. Hij studeerde geneeskunde in Leiden. Hij was assistent in Wenen en ging daarna naar Semarang in Nederlands-Indië. Op 23 november 1926 vestigde hij zich op de Mathenesserweg 48b.
Jakob trouwde met Bertha Leuvenberg (Gouda, 14 juni 1902 – Auschwitz, 18 januari 1943) en het echtpaar kreeg een zoon Theo (Rotterdam, 29 juli 1928 – Auschwitz, 18 januari 1943) en een dochter Conny (Rotterdam, 20 juni 1931 – Auschwitz, 18 januari 1943).
Rond oktober 1942 probeerde het gezin te vluchten (er werd een opsporingsbericht uitgevaardigd) maar ze werden opgepakt en vermoord in Auschwitz. Op www.joodsmonument.nl staan foto’s van Conny en Theo.
Mathenesserweg 61 – Kurt Baruch
In de oorlog woonde Kurt Baruch op dit adres. Hij zat in het verzet in Rotterdam. A. Baruch, gediplomeerd coupeuse, plaatste in september 1939 een annonce voor Joods nieuwjaar in het Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen.
Mathenesserweg 66a – De Goedkoope Bazar
Vanaf circa 1928 was deze zaak van L. van Gelderen op dit adres gevestigd.
Mathenesserweg 75b – Van Gelderen
Louis van Gelderen (Rotterdam, – Auschwitz, ) had zijn zaak, ook gedurende de oorlog, op dit nummer. Louis was gehuwd met Roosje Kleinkramer (‘s-Gravendeel, – Auschwitz, ) en zij hadden een zoon Isaäc (Rotterdam, – Auschwitz, ).
Mathenesserweg 81 – Tiny van Broek
Tiny (Catharina Juliana) van Broek (Schiedam, – Wassenaar, ) verloofde zich op 5 december 1935 met Ru (Rudolf) Manheim (Rotterdam, – Silezië, ). Zij kregen een zoontje John en woonden in het begin van de bezetting op de Kerstant van den Bergelaan 67b in Hillegersberg. Moeder en zoon overleefden de bezetting in de onderduik bij Jaan Jiskoot in Barendrecht.
Mathenesserweg 92 – Elieser Helman
Eliieser Helman (Ternowka, – Auschwitz, ), eigenaar van een hotel aan de Scheepmakershaven, en zijn vrouw Mindla Barsky (Brailova, – Sobibor, ) woonden hier in 1929 en plaatsten een wens voor Joods nieuwjaar in het Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. Dochter Gisela (Katharina) Helman (Rotterdam, – Sobibor, ) verloofde zich op 24 september 1933 met Bram (Abraham) Barend (Amsterdam, – Sobibor, ). Zij woonden in het begin van de bezetting op de Uiterwaardenstraat 332-2 en hadden een zoon Uriël Zwi (Amsterdam, – Sobibor, ). Gisela had een broer Herman (Rotterdam, – Auschwitz, ).
Mathenesserweg 92a – K. Holländer
K. Holländer bood vanaf 1935 Hebreeuwse en Arabische lessen aan. Rond 1938 woonde graancontroleur Jacob Micherlsohn (Bausk, – Rotterdam, ) op dit adres.
Mathenesserweg 115 – S. Eliasar
Na de oorlog was hier het sigarenmagazijn van S. Eliasar gevestigd.
Mathenesserweg 171a – Willem Frederik Lion
Dit was een van de adressen van koopman Willem Frederik Lion.
Mathenesserweg 187b – gezin Schorn-Mendel
Bertha Schorn-Mendel (Rotterdam, 27 december 1882 – Poortugaal, 2 juli 1942) verbleef tot haar overlijden in Maasoord, en woonde daarvoor met haar gezin op dit adres. Ze werd begraven op de Joodse begraafplaats aan het Toepad te Rotterdam. Bertha was gehuwd met de Rooms-katholieke ingenieur Joseph Hubert Schorn (Dormagen, 13 april 1868).
bron:
Carry Ulreich – artikel NIK, 9 augustus 2016 op www.nik.nl (geraadpleegd 10 augustus 2016).
“Advertentie RAHA”. “De misthoorn : onafhankelijk en onpolitiek orgaan tot wering van den joodschen invloed : officieel orgaan van het Comité tot Bestudeering van het Joodsche Vraagstuk“. Driebergen, 18-01-1941. Geraadpleegd op Delpher op 10-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010448282:mpeg21:a0008.
“Advertentie Van Gelderen”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 25-07-1941. Geraadpleegd op Delpher op 10-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318165:mpeg21:a0057.
“Artsen ROTTERDAM”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 24-07-1942. Geraadpleegd op Delpher op 10-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318328:mpeg21:a0010.
www.joodsmonument.nl, lemma’s gezin Neuberger (geraadpleegd 10 augustus 2016).
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Jakob Neuberger.
“Advertentie Eliasar”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 21-12-1951. Geraadpleegd op Delpher op 10-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873321:mpeg21:a0026.
geschiedenis Mathenesserweg op https://mathenesserweg.wordpress.com/geschiedenis/ (geraadpleegd 15 januari 2018).
overlijden Carry Ulreich, obituary website uitgeverij Mozaïek https://www.uitgeverijmozaiek.nl/nieuws/overlijden-carry-ulreich/ (geraadpleegd 3 september 2020).
joseph Hubert Schorn, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-426.
Mathenesser Apotheek, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 8 april 1925. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005423068:00001.
Goedkoope Bazar, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 16 maart 1928. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425063:0000,
Helman, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 4 oktober 1929. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425144:00001.
Beek – Bosman, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen.18 oktober 1929. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425146:00001.
Gisela Helman, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 15 september 1933. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005427037:00001.
Rita Bing, Neerland’s jodendom. 5 februari 1934. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005691022:00001.
L. Gazan, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 27 september 1935. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005428039:00001.
Holländer, Ha’ischa. 1 december 1935. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMATR01:001888025:00001.
Tiny van Broek, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 6 december 1935. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005428049:00001.
Van Gelderen – Kleinkramer, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 16 september 1936. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005428090:00001.
A. Baruch, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. 13 september 1939. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005424037:00001.
illustratie:
“Advertentie Van Gelderen”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 25-07-1941. Geraadpleegd op Delpher op 10-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318165:mpeg21:a0057.
“Artsen ROTTERDAM”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 24-07-1942. Geraadpleegd op Delpher op 10-08-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318328:mpeg21:a0010.
Holländer, Ha’ischa. 1 december 1935. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMATR01:001888025:00001.
gepubliceerd:
10 augustus 2016
laatst bijgewerkt:
7 augustus 2024