Moisei Karlitzki werd in 1920 in Rotterdam ingeschreven en was straatfotograaf. Zijn eerste woonadres in Rotterdam was de Jonker Fransstraat 89a. Gedurende zijn verblijf in de Maasstad woonde hij steeds in bij anderen en de adressen op zijn kaart zijn de volgende: november 1923 – Lien Verschuerenstraat 32b, december 1923 – Provenierssingel 29c – juni 1924 – Burgemeester Roosstraat 29c, maart 1925 – Nieuwe Boezemstraat 31a, augustus 1927 – Nicolaas Zasstraat 34.
Volgens zijn kaart van de Burgerlijke Stand werd Mosei geboren op 1 januari 1888 in Drabowo, Rusland. Moisei, Joods, legde volgens verschillende bronnen kransen op de graven van verzetsstrijders tijden de oorlog. Zelf overleefde hij de oorlog en overleed op 5 maart 1969 in Rotterdam.
In 1933 verscheen een foto van zijn hand in het Rotterdamsch Nieuwsblad. Daarbij was te lezen dat Karlitzki toen al elf jaar foto’s maakte in Het Park (bij de huidige Euromast) en de betreffende foto was ook daar gemaakt. Op de foto was Jan van de Laar afgebeeld, die 39 jaar in dienst van de gemeente was en op 1 februari 1933 met pensioen ging.
Hoewel Karlitzki in de vergetelheid is geraakt had hij zichzelf een positie verworven in Rotterdam. Toen de apotheker Dr. A. H. C. van Senus overleed was Karlitzki een van de sprekers aan het graf op de begraafplaats Oud-Kralingen.
De Joodse Karlitzki overleefde de oorlog. In 1947 verscheen er een artikel in Het Vrije Volk waarin meer stond over het plaatsen van kransen op graven. Hij stopte er in dat jaar mee. Tijdens de oorlog legde hij de kransen, betaalde ze zelf en voorzag ze van toepasselijke opschriften. Hij sliep overal in Rotterdam behalve thuis omdat zijn huis scherp in de gaten werd gehouden door de nazi’s. Op de begraafplaats krijg hij hulp van de directeur en het personeel.
Opschriften bij de kransen waren bijvoorbeeld de W van Wilhelmina, met teksten als ‘Wij vergeten hen nooit meer’ of ‘Voor mijn getrouwen’. Naast kransen brandde Karlitzki bijenwaskaarsen op de graven van omgekomen verzetsmensen. In 1943 scherpten de nazi’s het verbod op de kransen aan, Karlitzki ging ermee door en werd na de oorlog hiervoor onderscheiden door Wilhelmina.
Het was niet het enige verzetswerk van Karlitzki. Volgens een ander krantenbericht was hij lid van de verzetsgroep Voetgangerstransport 1941-1945. Verder verspreidde hij het illegale Parool en het illegale Trouw.
Moisei Karlitzki overleed op 5 maart 1969 in Rotterdam. Hij werd 81 jaar en was niet gehuwd. Hij werd begraven op Crooswijk; zijn graf is er nog (2022). Er staat een eucalyptusboom op.
bron:
Moisei Karlitzki, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-232.
BEGRAFENIS DR A. H. C. VAN SENUS.. “Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad”. ‘s-Gravenhage, 15-10-1933, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015005:mpeg21:p011.
Afscheid van bijzondere figuur op „Crooswijk”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 14-05-1947, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010949682:mpeg21:p006.
Stille hulde op Crooswijk Voor het laatst brandden de Russische kaarsen. “Het Rotterdamsch parool”. Rotterdam, 27-12-1955, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 03-08-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSARO02:164891099:mpeg21:p00002.
illustratie:
EEN NIET ALLEDAAGSCH AFSCHEID.. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 31-01-1933, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 02-08-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164663034:mpeg21:p00013.
gepubliceerd:
3 augustus 2022
laatst bijgewerkt:
3 augustus 2022