Op 18 januari 1907 werd in Rotterdam Sophia Eva (Fieps) van Emde geboren als dochter van handelsreiziger en firmant Emanuel van Emde (Den Haag, 20 januari 1868 – Amsterdam, 13 juli 1942) en Clara Calff (Den Haag, 13 januari 1881 – Sobibor, 23 juli 1943). Fiep had een halfzus, Josiene (Rotterdam, 21 februari 1898 – Amsterdam, 13 maart 1989) uit het eerste huwelijk van haar vader met Klaartje Fontijn (Leiden, 21 oktober 1872 – Rotterdam, 3 januari 1901). Fieps trouwde in 1930 met Coenraad van Emde Boas (1904 – 1981) en kreeg met hem twee zoons, Menno Johan en Carel.
Net zoals haar man was Fieps psycholoog van beroep. Al kort naar het huwelijk verhuisde het echtpaar naar Amsterdam waar ze vanaf 1936 op de Stadionweg 80hs woonden. Na de scheiding in januari 1941 verhuisde Fieps naar de Krammerstraat 2-1, op 7 mei 1943 werd ze ingeschreven op het Afrikanerplein 15-1 en enkele maanden na de oorlog verhuisde ze naar de Parnassusweg 10-2, alle adressen in Amsterdam.
Tijdens de oorlog ging Fieps in het verzet en werd lid van de Verzetsgroep Veterman. Deze verzetsgroep, die geleid werd door Eduard Veterman vanaf zijn woning op de Keizersgracht 763 hield zich bezig met spionage, hulp aan onderduikers en vooral met het vervalsen van persoonsbewijzen, waarvan de groep er zo’n 2000 maakte.
Fieps raakte ook betrokken bij een andere zaak, en nu in haar capaciteit van psychologe. Bij de heer Van Gasteren op de Beethovenstraat 146-3 zat in 1943 een onderduiker, Walter Oettinger. Deze onderduiker veroorzaakte, naar verluid, grote problemen door zijn psychische gesteldheid en de onderduikgever bezocht Fieps en vroeg haar of zij vergif had.
Het vergif was bedoeld voor de onderduiker, Fieps antwoordde dat dit niet de manier was en adviseerde de onderduiker op te laten nemen. De onderduikgever gaf daarop aan dat dit een groot gevaar kon worden, omdat hij verwachtte dat Oettinger of in de gevangenis, of in Westerbork, zou gaan praten en daarmee de onderduikgever en het verzet dat voor zijn plek had gezorgd in gevaar zou brengen.
Fieps heeft het vergif niet verstrekt, met Walter Oettinger is het slecht afgelopen. Op 24 mei 1943 werd hij tijdens een ruzie met een stuk hoogspanningskabel doodgeslagen. Over deze zaak is het boek De dood van een Onderduiker van Eric Slot verschenen.
Fieps ging ook zelf in onderduik. Waar is niet bekend maar ze overleefde de oorlog. Na de oorlog werd ze actief voor diverse Joodse organisaties. Ze was in 1947 een van oprichters van de Vrouwengroep van de Nederlandse Zionistenbond, medeoprichter van WIZO-Nederland (Women’s International Zionist Organization), van 1957 tot 1973 voorzitter van WIZO-Nederland en voorzitter van de Nederlandse Zionisten Bond van 1974 tot 1976.
In Ramle, Israël is het WIZO Fieps van Emde Centre (‘Girls at risk’) gevestigd. In Arad, Israël werd in 1973 de Fieps van Emde kleuterschool gevestigd.
Sophia Eva van Emde overleed op 25 mei 2001.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, 999-01 Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, inventarisnummer 1907B, folio b093v, aktenummer 1907.734
Stadsarchief Amsterdam, Persoonskaarten, archiefnummer 30408, inventarisnummer 141
“Westerbork”. “Het Parool”. Amsterdam, 1991/05/25 00:00:00, p. 21. Geraadpleegd op Delpher op 23-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010845835:mpeg21:p021
www.jodeninnederland.nl, lemma Sophia Eva van Emde
“Fieps van Emde-school voor Arad”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1973/07/13 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 04-05-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872817:mpeg21:p002
laatst bijgewerkt:
4 mei 2020