Haagseveer

Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-308 Gezicht op de Delftsevaart. Links het Haagseveer met het hoofdbureau van politie en rechts van het midden de distilleerderij en likeurstokerij van Hellebrekers. 1900. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029

Het Haagseveer loopt aan de rand van de Zandstraatbuurt aan de Delftsevaart. De naam verwijst naar een veerverbinding die vanaf deze plaats via de Delftsevaart en de Rotterdamse Schie met Den Haag werd onderhouden. Al in de 17e eeuw werd deze naam gebruikt, maar de straat kreeg pas in 1942 officieel deze naam.

Haagscheveer 3 – L. S. van Wessel
L.S. van Wessel was in 1921 penningmeester van de Israëlitische Weldadigheidsvereniging “ten Bate der Armen” en hij woonde op dit adres.

Haagscheveer 11b – familie Kalkoene
Vanaf 1936 woonde hier het gezin van Bernardus Kalkoene (Amsterdam, 5 december 1902) en Anna Huisman (Den Haag, 6 juni 1902) met hun zoons Hartog (Den Haag, 24 april 1923) en Willem (Den Haag, 14 september 1924). Het verhaal over dit gezin is te lezen in Joodse Huizen 6 (Amsterdam 2020) 38-43. Ook meer over dit gezin op onze Amsterdamse website, www.joodsamsterdam.nl.

Haagscheveer 13a – makelaar Drieduite
Op dit adres woonde in 1931 makelaar A. Drieduite. Aaron Drieduite kwam in december 1929 uit Amsterdam. Hij was procuratiehouder en vestigde zich op dit adres, waar hij overigens inwonend was. Hij bleef hier niet wonen, maar vertrok naar de Westersingel, Diergaardelaan en na nog een aantal adressen uiteindelijk op 14 juli 1937 naar de Beukelsdijk 23b. Aaron werd op 9 december 1903 in Amsterdam geboren en trouwde op 2 september 1936 met Aloisia Emilie Kosener (Bottrop, 21 juni 1908). Op 24 juni 1938 kregen ze in Rotterdam hun zoon Alexander. Voor zover na is te gaan heeft dit gezin de oorlog overleefd.

sternerrotterdamschnieuwsbl Haagscheveer 13a / 13b – pension Simons – Soesman
Het pension van I. Simons-Soesman was hier in 1931 gevestigd. Voor dit pension wordt de ene keer nummer 13a, de andere keer nummer 13b genoemd.
sternerutrechtsvolksbladsocHet pension werd uitgebaat door Isidoor Simons (Den Haag, 3 september 1853 – Rotterdam, 23 mei 1938) en Judick Soesman (Zwartewaal, 27 juni 1864 – Amsterdam, 19 mei 1942). Isidoor en Judick hadden een zoon Bernard Maurits (Antwerpen, 4 april 1902). Bernard huwde op 28 april 1937 met Berendina (Els) Lems (Rotterdam, 25 juli 1900 – Rotterdam, 6 oktober 1981).

Haagscheveer 15 – Henri Zwaan
In 1913 was hier de kantoorboekhandel van Henri Zwaan gevestigd. Henri van Zwaan werd in Rotterdam geboren op 15 juni 1861 en trouwde op 6 augustus 1884 met Mietje Roos. Zij werd in Rotterdam geboren op 19 februari 1862. Henri en Mietje kregen een zoon Lion (Rotterdam, 1 september 1886) en een dochter Judith (Rotterdam, 2 augustus 1900 – Sobibor, 9 april 1943).

Haagscheveer 15b – koopman Horneman
Ruben Horneman, handelaar in goud en zilver, was hier gevestigd.
Ruben Horneman (Gouda, 31 maart 1865) was gehuwd met Rachel Suisman (Rotterdam, 6 augustus 1868) en zij kregen de volgende kinderen: Maurits (Rotterdam, 26 augustus 1894 – Rotterdam, 14 oktober 1894), Leentje (Rotterdam, 27 juni 1896 – Auschwitz, 24 september 1942), Mietje (Rotterdam, 9 oktober 1899). Ruben staat bij het archief beschreven als sigarenhandelaar, en later koopman in goud en juwelen. Het gezin heeft op verschillende adressen in deze buurt gewoond, zoals op de Zandstraat 7a, de Westewagenstraat 81a, het Haagscheveer 15b maar ook op de Voorschoterlaan 106 en de Aert van Nesstraat 130b.

Collectie Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-1987-582 Het hoofdbureau van Politie aan het Haagseveer. Rechts de Delftsevaart en op de achtergrond links het stadhuis aan de Coolsingel, 1935. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029

Haagscheveer 23-24b – Politiebureau
Het politiebureau is hier sinds 1904 gevestigd, eerst in de oude Stadsdoelen van het Sint Jorisgilden, vanaf het einde van de jaren dertig in een gebouw dat het bombardement van 14 mei 1940 overleefde en op 11 februari 1939 door burgemeester mr. P. J. Oud officieel geopend werd. Het bureau was zo groot dat de bureaus aan de Witte de Withstraat en de Grote Pauwensteeg gesloten konden worden.

In de oorlog werden gearresteerde verzetsmensen naar dit bureau gebracht. Zo werd verzetsstrijder Joop Westerweel na zijn arrestatie bij de Belgische grens, op 10 juni 1944, naar dit politiebureau overgebracht. Hij werd er gemarteld en het vergrijp dat hij zou hebben gepleegd was dat hij een groot aantal Joodse jongeren over de Pyreneeën had geholpen.
Maar Westerweel had meer verzetsdaden gepleegd met de groep verzetsstrijders die na de oorlog de Westerweel-groep zou worden genoemd. Na bureau Haagscheveer werd hij naar Kamp Vught gezonden, waar ook zijn vrouw Willy zat. Joop Westerweel werd in Vught gefusilleerd, Willy overleefde kamp Ravensbrück.

Het politiebureau had een groot cellencomplex. Veel Rotterdamse Joden hebben, wanneer ze zich niet voor deportatie meldden en gearresteerd werden, hun laatste nachten in Rotterdam op deze locatie doorgebracht.

Haagscheveer 23-24b – Louis Bannet
De bekende trompettist Louis Bannet werd in de Zandstraatbuurt geboren en bij zijn arrestatie in de oorlog naar politiebureau Haagscheveer overgebracht.

Haagscheveer 26b – David Nathan Fierlier
Hier woonde de humorist David Nathan Fierlier.

Haagscheveer 30a – pianist Jacobs
Pianist A. Jacobs woonde hier in 1931.

Haagschseveer 33b – emaillegroothandel Aandagt
Hier was de groothandel in emaille-artikelen van N. Aandagt & Zoon gevestigd. Dit pand ging verloren bij het bombardement, in 1949 werd op de Goudsesingel onder de naam Kat Emaille Fa. N. Aandagt & Zoon een nieuw pand geopend.

N. Aandagt is waarschijnlijk Nathan Aandagt. Hij werd geboren op 25 maart 1879 te Rotterdam (vermoord te Auschwitz, 26 oktober 1942) en trouwde op 16 oktober 1901 met Sophia van Gogh (Rotterdam, 13 januari 1878 – Auschwitz, 26 oktober 1942) en zij kregen vijf kinderen: Levie (Rotterdam, 27 juni 1902 – Dordrecht, 24 december 1941), Isaac (Rotterdam, 17 mei 1904 – onbekend), Sophia (Rotterdam, 6 april 1906 – onbekend), Julie (Rotterdam, 3 maart 1909 – Auschwitz, 28 januari 1944) en Hartog (Rotterdam, 25 september 1911 – Auschwitz, 1 september 1942).

Nathan had verschillende beroepen. Hij was eerst uitbater van café Aandagt, maar werd koopman, onder andere in aardewerk en graan. Het gezin woonde door de jaren heen op verschillende adressen, veel in de Zandstraatbuurt, zoals Spuiwater 11, Rode Zand 21, Zandstraat 31, Delftschevaart 73, Halvemaanstraat 10b, Sint Laurensstraat 73 en op 23 december 1935 verhuisden ze de Zandstraatbuurt uit en gingen naar de Oostzeedijk 284a. Daar woonde dochter Sophie in 1941 nog, Nathan en Sophia woonden in die tijd in Wassenaar.

Haagscheveer 35a – pension Mol
M. Mol had hier zijn streng koosjere pension in 1927.
Mozes Mol werd op 17 september 1889 geboren in Rotterdam en huwde op 2 november 1921 met Rachel Mol (Amsterdam, 30 juli 1890). Op 12 december 1922 kregen ze een dochter Roosje. Mozes was pettenmaker en pensionhouder van beroep. Het gezin verhuisde op 28 februari 1927 naar het Haagscheveer, daarvoor woonden ze in de Hoogstraat. Op 18 december 1931 vertrokken ze naar de Goudscheweg 146b. Op 4 maart 1943 werden ze afgevoerd naar Amsterdam en gingen wonen op de President Brandstraat 11-2. Een maand later, op 9 april 1943, werd het gezin vermoord in Sobibor.

bron:
www.rotterdam.nl,
wikipedia, lemma Haagseveer (geraadpleegd 30 aug 2015)
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 7 maart 1913 – Henri Zwaan
ibidem, 25 maart 1927, M. Mol
ibidem, 3 juni 1931, Wessel
Ibidem, 25 maart 1927, Mol
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Henri de Zwaan
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Mozes Mol
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Nathan Aandagt
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Aaron Drieduite,
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Ruben Horneman
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Isidoor Simons, burgerlijke stand Isidoor Simons

www.joodsmonument.nl, gezin Mol (geraadpleegd 30 aug 2015)
www.joodsmonument.nl, gezinsleden Aandagt (geraadpleegd 18 sep 2015)
Gegevens fam. Simons met dank aan R D, 16 sep 2016
Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851229, pagina 248411
Herman Romer, De ondergang van de Zandstraatbuurt, het kwartier voor 1940 (Zaltbommel 1999) 101

illustratie
Collectie Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-1987-582 Het hoofdbureau van Politie aan het Haagseveer. Rechts de Delftsevaart en op de achtergrond links het stadhuis aan de Coolsingel, 1935. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029
“Advertentie pension”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 30-11-1914. Geraadpleegd op Delpher op 18-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010295799:mpeg21:a0158
“Familiebericht”. “Utrechts volksblad : sociaal-democratisch dagblad“. Amsterdam, 25-05-1938. Geraadpleegd op Delpher op 18-09-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010941250:mpeg21:a0128
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-308 Gezicht op de Delftsevaart. Links het Haagseveer met het hoofdbureau van politie en rechts van het midden de distilleerderij en likeurstokerij van Hellebrekers. 1900. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029

laatst bijgewerkt:
18 oktober 2020