Jurist Mr. Jakob (Jaap) Slijper speelde een belangrijke rol in Joods Rotterdam voor, tijdens en na de oorlog. Jakob was gehuwd met Margarethe Marie Thilo (Sohrau, Duitsland, 3 augustus 1910 – Haifa, 1 april 1995) en had een dochter Mirjam Josephine (Rotterdam, 19 juni 1940) en een zoon Leo. Sohrau lag toen in Duitsland, nu in Polen en heet nu Zory.
Mr. Jakob Slijper (Utrecht, 7 maart 1910 – Rotterdam, 17 januari 1967) was advocaat en procureur. Hij werkte eerst als advocaat bij zijn oom, Isaac (Chi) Cohen Hzn., die ook het Palestina Amt leidde. Het Palestina Amt verzorgde onder meer certificaten waarmee Joodse vluchtelingen het Britse mandaatgebied Palestina konden binnenkomen.
Jakob huwde in december 1936 met Margarethe Marie Thilo. Zij werd in 1935 in Rotterdam ingeschreven, was juriste van beroep en kwam uit Breslau. Jakob en Margarethe besloten na verschillende ontmoetingen dat zij naar Nederland zou komen. Jakob zorgde voor haar voor een baantje als secretaresse op het Palestina Amt. Daarom werd bij hun huwelijk op de kaart van het Stadsarchief Rotterdam als haar beroep ‘secretaresse’ vermeld.
Jakob en Margarethe huwden december 1936. Het gezin Slijper woonde vanaf maart 1940 op de Kappeynestraat 3d in Blijdorp. Jakob was een overtuigd zionist. Hij was zeer actief in de Nederlandse Zionistenbond, waar hij lid was van de Bondsraad en bestuurslid voor Rotterdam. Jakob was voor de oorlog intensief betrokken bij het vluchtelingenwerk en regelde visa voor Joodse vluchtelingen voor Zuid-Amerikaanse landen.
Na het uitbreken van de oorlog bleef Jakob zich inzetten voor de Joodse gemeenschap in Rotterdam. Hij werd bestuurslid van de Joodse Coördinatie Commissie (JCC), samen met mr. Mark van den Berg en voorzitter dr. Hendrik Cohen. Deze commissie werd in december 1940 na een initiatief van de Nederlandse Zionistenbond en Agoedas Jisroeil opgericht, en zag ‘het behartigen van de belangen van hen, die getroffen zijn door de maatregelen tegen de Nederlandse Joden’ als haar taak. Negen maanden nadat Bureau Rotterdam van de Joodsche Raad voor Amsterdam werd opgericht verbood de bezetter de JCC. Jakob bleef zich inzetten en werd het het contactadres voor Blijdorp van de Joodsche Raad. David Cohen, een van de twee voorzitters van de Joodsche Raad voor Amsterdam, was een oom van Jakob.
Theresienstadt
Jakob, Margarethe en hun dochter Mirjam werden naar Theresienstadt gedeporteerd en werden daar bevrijd.
Na de oorlog
Er zijn weinig gegevens over Jakob en zijn gezin in Westerbork en Theresienstadt achterhaald. Het gezin kwam terug naar Rotterdam en ging weer in hun woning wonen op de Kappeynestraat. Dochter Mirjam ging in de buurt naar school. Ze kreeg een vriendinnetje op de Nolensstraat 19 die ook bij haar thuis kwam. Het vriendinnetje schreef in 2020 over haar: “Ik denk dat zij in de oorlog in een concentratiekamp heeft gezeten. Ze had gezondheidsklachten. Ik herinner mij dat zij ’s middags niet naar school ging, vanwege gezondheidsproblemen. Ze was een heel erg intelligent kind.” Via deze link meer over Mirjam. Enkele jaren later is het gezin, waar na de oorlog zoon Leo werd geboren, naar de Graaf Florisstraat 36 verhuisd.
Jakob werd na de oorlog bestuurslid van de Commissie van Advies en Beheer van Afwezigen (CABA) en voerde daar het secretariaat. Zeer actief was Jakob voor het terugbrengen naar de (erfgenamen van) de eigenaren of laten heropstarten van Joodse ondernemingen die door de bezetter waren geliquideerd.
Jakob zette zijn professie in voor de Stichting 1940-1945, was voorzitter van het Centraal Tehuis voor Israëlieten in Nederland en zat in het bestuur van het Genootschap voor Joodse Wetenschap in Nederland. Verder was Jakob na de oorlog lid van Voormalig Verzet Nederland. Zijn zoon Leo gelooft zijn vele vrijwillige activiteiten voor de Stichting 40-45 verband hielden met zijn contacten uit de oorlogsjaren met Mr. Eric Krop. Jakob sprak er niet veel over, dus Leo weet dat niet geheel zeker. Waarschijnlijk gebruikte hij ook positie bij de Joodse Raad voor Amsterdam, bureau Rotterdam om reisvergunningen te ‘regelen’ voor mensen waarmee zij naar onderduikadressen konden reizen.
Jakob Slijper overleed op de veel te jonge leeftijd van 56 jaar op 17 januari 1967. Zijn dochter had al alijah (emigratie naar Israël) gemaakt, moeder Margarethe vertrok ook uit Nederland en overleed in Haifa op 1 april 1995.
n.b. De spelling van de voornaam, Jakob, is de spelling in de archiefkaart Stadsarchief Rotterdam en is hier aangehouden. De spelling Jacob komt ook voor in de bronnen. Zoon Leo bevestigde dat de spelling Jakob correct is.
bron:
“Advertentie Doodewaard”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1948/02/06 00:00:00, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872027:mpeg21:p011
Archiefkaart Jacob Slijper, Theresienstadt, via Arolsen Archives, 5082348
Archiefkaart Mirjam Josephine Slijper, Joodse Raad, via Arolsen Archives, 12812961
Archiefkaart Margarethe Marie Slyper Thilo, Joodse Raad, via Arolsen Archives, 12813890
“Familiebericht”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1967/01/19 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000033857:mpeg21:p006
Stadsarchief Rotterdam, Margarethe Marie Thilo, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-471, pagina 507222
Stadsarchief Rotterdam, Jakob Slijper, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten , inventarisnummer 851-440, pagina 472348
Database Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-1175 (geraadpleegd 4 oktober 2020)
aanvullingen Leo Slijper d.d. 16 februari 2021 (per email)
illustratie:
“Advertentie Doodewaard”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1948/02/06 00:00:00, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872027:mpeg21:p011
“Familiebericht”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1967/01/19 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000033857:mpeg21:p006
gepubliceerd:
3 oktober 2020
laatst bijgewerkt:
17 februari 2021