De voorgevel van de Looiershof in Delfshaven op de Westzeedijk 521 is het enige dat rest van Kaufmann’s Huidenhandel. Een deel van het gebouw stamt uit 1910.
Het kantoor van de onderneming was tal van jaren gevestigd op de Ruigeplaatweg 41, zeker tot 1929. In 1931 verschijnt het adres Westzeedijk 521 in een advertentie. De huidenhandel was in Nederland een voornamelijk Joodse bedrijfstak en dit gebouw werd neergezet door Carl Kaufmann die in 1900 naar Nederland kwam. Kaufmann begon in 1900 in Amsterdam met een filiaal van de firma S. G. Kaufmann uit Mühlheim an der Ruhr en in 1901 werd de onderneming naar Rotterdam overgebracht. In 1916 werd het filiaal omgedoopt tot Kaufmann’s Huidenhandel N. V. en werd een Nederlandse onderneming. Op 8 mei 1916 verscheen de melding hiervan in de Staatscourant.
De onderneming had Joodse en niet-Joodse werknemers en bestuurders, zoals J. A. Vermetten (vermoedelijk Jan Adolf Vermetten, Rotterdam, 22 maart 1858 – Den Haag, 23 maart 1939) die in 1928 tot commissaris werd verkozen. Vermetten bleef commissaris van de onderneming tot zijn overlijden in 1939. In juni 1941 werd dit Joodse bedrijf onder een Verwalter (zaakgelastigde) geplaatst, de heer Th. Bonnenberg. Onder deze Verwalter kwam het bedrijf door de Tweede Wereldoorlog heen en voor zover is na te gaan heeft de Verwalter de zaak naar behoren voortgezet (hetgeen beslist niet altijd het geval was).
Carl Kaufmann
Carl Kaufmann werd geboren in Mühlheim an der Ruhr op 24 april 1863. Volgens het bevolkingsregister in Rotterdam was hij gehuwd met Alice Kaufmann (1875-1919). Carl werd genaturaliseerd tot Nederlander in 1933 en in die tijd woonde hij en zijn zoon Hans Gustav (Mühlheim a. d. Ruhr, 23 oktober 1904 – Lausanne, 19 december 1970) in Rotterdam.
Naast Hans Gustav hadden Carl en Alice nog twee kinderen; George (Mühlheim, 24 november 1898 – New York, 24 december 1971) en Amalie (Mühlheim, 5 juni 1900 – Buenos Aires, 1948). Carl Kaufmann speelde een belangrijke rol in de Rotterdamse Joodse gemeenschap zo was hij bestuurslid van het Israëlitisch Weeshuis. In zijn tijd in Rotterdam heeft Carl op drie adressen gewoond, Ruigeplaatweg 41, Mathenesserlaan 167 en Heemraadsingel 149.
Carl werd in 1937 verkozen tot voorzitter van de Rotterdamsche Huiden- en Lederbeurs. Carl Kaufmann keerde in 1938 terug van een vermoeiende zakenreis naar Polen en overleed in Rotterdam op 25 november 1938. Hij werd begraven op de Joodse begraafplaats aan het Toepad.
Hans Gustav Kaufmann
Hans trouwde met Alice Germaine Wolff (Amsterdam, 28 juni 1911 – Lausanne, 18 december 1995) en zij kregen twee kinderen; Carla Ellen (Rotterdam, 15 februari 1933 – Dedham, 24 maart 2020) en Peter Gerard (Rotterdam, 28 september 1936 – Lausanne, 19 november 2020). Het gezin woonde op de Heemraadssingel, eerst op 149, daarna op 83. Hans Gustav was, volgens het bevolkingsregister, adjunct directeur van Kaufmann’s Huidenhandel. Hij werd tot lid van het bestuur gekozen in 1932 en tot directeur benoemd in september 1938. Hans Gustav werd genaturaliseerd tot Nederlander op 14 juni 1927. Hans overleed in Lausanne op 19 december 1970. Zoon Peter Gerard werd directeur van Kaufmann Demuth & Co. in Londen.
Peter Gerard Kaufmann
Volgens een ‘In Memoriam’ over Peter Gerard Kaufmann overleefde zijn gezin de oorlog door te vluchten naar Argentinië. Na de vlucht naar Argentinië in het begin van de oorlog diende Peter in het leger van de Verenigde Staten. Hij keerde terug naar Rotterdam en bouwde daar een langdurige succesvolle carrière op. In 1990 werd hij onderscheiden tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Peter Gerard overleed in Lausanne op 19 november 2020.
Abraham Mogendorff
Abraham Mogendorff (Gouda, – Bergen-Belsen, ) was rond 1928 onderdirecteur van de huidenhandel. Abraham was gehuwd met Hanna van Dantzig (Rotterdam, – Rotterdam, ) en zij hadden twee zoons; Joseph (Rotterdam, 14 augustus 1918 – Rotterdam, 17 maart 2015) en Gerard (Rotterdam, – Bergen-Belsen, ). Het gezin Mogendorff woonde aan het begin van de oorlog op de Mathenesserlaan 290.
In 1933 was Abraham 25 jaar in dienst bij de onderneming. In het Rotterdamsch Nieuwsblad werd gememoreerd dat hij was begonnen als jongste bediende. In februari 1940 werd Abraham benoemd tot directeur van de onderneming, M. Cats werd onderdirecteur.
S. Peekel
S. Peekel was tal van jaren chef van het magazijn. Mogelijk was dit Simon Peekel (Amsterdam, – Sobibor, ) die volgens de gezinskaart bij het Stadsarchief Rotterdam op de Westzeedijk 521 woonde. Simon was gehuwd met Elizabeth Frenk (Rotterdam, – Sobibor, ) en zij hadden drie kinderen; Machiel (Rotterdam, – Auschwitz, ), Isaäc (Rotterdam, – Sobibor, ) en Aron (Rotterdam, – Sobibor, ). Op 18 maart 1939 werkte Peekel 40 jaar bij Kaufmann.
Jean Henri Feuth
Na de bezetting was Jean Henri Feuth (Rotterdam, 5 juni 1911) directeur van de onderneming. Feuth kwam op 22 maart 1952 om bij een vliegtuigongeluk bij Frankfurt. Het pensioenfonds van deze huidenhandel werd vernoemd naar Feuth: ‘Stichting Jean Henri Feuth Pensioenfonds voor Employés van Kaufmanns Huidenhandel’.
Meijer Cats
In de jaren zestig en zeventig was Meijer Cats (Rotterdam, 16 maart 1895 – Den Haag, 28 januari 1983) directeur van de onderneming. Hij was gehuwd met Engeltje van Trommel (Rotterdam, 29 maart 1893) en zij hadden twee dochters, Josephine (Rotterdam, 24 januari 1922) en Kaatje (Lomas de Zamora, Argentinië, 27 december 1924) en een zoon Hans (Rotterdam, 18 februari 1929). Tot maart 1923 woonde het gezin op de Linker Rottekade 114b, vanaf 1926 op de Molenlaan 136 in Hillegersberg. Tijdens de bezetting was Meijer al onderdirecteur van de onderneming. Hij werd op 10 december 1943 op zijn woonadres gearresteerd door Groep X en op 24 december 1943 doorgezonden naar Westerbork. De kaart van de Joodsche Raad laat zien dat hij op die datum in het doorgangskamp werd geregistreerd en gehuisvest werd in Barak 64. Het gezin werd op 13 september 1944 doorgezonden naar Bergen-Belsen.
Leopold Hamburger
Leopold Hamburger (Rimbach, Duitsland, 10 november 1887 – Rotterdam, 8 oktober 1954) wordt genoemd in het Rotterdams Jaarboekje van 1954 als directeur van de onderneming. Leopold was gehuwd met Mathilde Anne Wilhelmina Pferdekämper (Weida, Duitsland, 13 december 1901) en zij hadden twee kinderen; Hans Jacob (Stuttgart, 14 maart 1928) en Erica (Stuttgart, 13 april 1930).
Julius Würzburger
Julius Würzburger (Karsruhe, 21 december 1894) werd genoemd als onderdirecteur. Hij was gehuwd met de Rooms-katholieke Helene Maria Aupov (Wenen, 18 januari 1901). Zij werden op 15 december 1932 tot Nederlander genaturaliseerd.
Failliet
In 1991 ging de huidenhandel officieel failliet. In die periode was Peter Gerard Kaufmann (Rotterdam, 28 september 1936 – Lausanne, 19 november 2020) directeur van de onderneming.
Appartementen
In 1993 verscheen een bericht in het Algemeen Dagblad over het bedrijfspand. Daarin was te lezen dat ’tot voor kort’ het pand in handen was van Kaufmann en dat er appartementen in gebouwd gingen worden. De naam Looiershof is toegekend ter herinnering aan deze bedrijfstak.
Herinnering van een lezer van de website:
De firma Kaufmann was gevestigd aan de Westzeedijk in Rotterdam. Als jonge jongen moest ik op zaterdagmorgen de Schuttevaer halen voor mijn vader, per slot van rekening waren wij een binnenvaartfamilie. Ik haalde de krant meestal bij de kiosk bij de Lage Erfbrug, maar als hij uitverkocht was moest ik doorlopen naar de kranten en sigaretten kiosk van de Parksluizen. En dat wandelingetje voerde mij dan langs Kaufmann. In de winter was het nog wel te doen, maar in de zomer als de huiden gekeerd moesten worden en met pekelzout werden bestrooid, dan stonk het als de hel op Delfshaven. Als er een zuid, zuidoosten of een zuidwestelijke wind stond rook je Kaufmann in heel Delfshaven want de woonwijk lag direct achter Kaufmann. Maar er werd niet gezeurd in die tijd. Want Kaufmann verschafte heel wat werk, en was heel sociaal en trouw aan haar werknemers. Wat bijzonder was in die tijd. Ik rijd nog dagelijks over de Westzeedijk, en zomers als de zon schijnt “ruik” ik soms nog Kaufmann, en denk aan mijn jonge jaren.
bron:
communityjoodsmonument.nl (geraadpleegd 23 feb 2014)
database joods biografisch woordenboek (geraadpleegd 23 feb 2014)
ancestry.com (geraadpleegd 23 feb 2014)
www.statengeneraaldigitaal.nl (geraadpleegd 23 feb 2014).
herinnering Peter van Baarlen, 27 november 2016.
Peter Gerard Kaufman obituary, https://www.legacy.com/us/obituaries/washingtonpost/name/peter-kaufmann-obituary?id=6175085 (geraadpleegd 16 september 2021, 6 april 2024).
Bericht overlijden Peter Gerard Kaufmann met dank aan L. Vinke (email 16 september 2021)
bericht overlijden Carla Kaufmann met dank aan C A. (email, 4 november 2021).
Kaufmann’s Huidenhandel, MEDEDEELINGEN VAN VERSCHILLENDEN AARD.. “Nederlandsche staatscourant”. ‘s-Gravenhage, 08-05-1916. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000176456:mpeg21:p005.
Ruigeplaatweg, DE ZWARTE LIJST.. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 09-09-1916, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010547673:mpeg21:p010.
Abraham Mogendorff, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-329.
Vermetten, Kaufmann’s Huidenhandel.. “Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad”. ‘s-Gravenhage, 04-07-1928, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010011643:mpeg21:p003.
Westzeedijk 521, AGENDA. VERGADERINGEN OP HEDEN, AMSTERDAM.. “De Maasbode”. Rotterdam, 30-09-1931. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000198168:mpeg21:p008.
Hans Gustav Kaufmann, BINNENLAND. “De Nederlander”. Rotterdam, 04-07-1932, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000687003:mpeg21:p00005.
Abraham Mogendorff, “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 14-08-1933, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164666050:mpeg21:p00013.
BINNENLAND. ROTTERDAMSCHE HUIDEN- EN LEDERBEURS.. “De Maasbode”. Rotterdam, 15-09-1937. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000193299:mpeg21:p007.
Directeursbenoeming.. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 12-09-1938, p. 22. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164697010:mpeg21:p00022.
Carl Kaufmann, Familiebericht. “De Maasbode”. Rotterdam, 26-11-1938. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000191035:mpeg21:p020.
Carl Kaufmann, “De Maasbode”. Rotterdam, 27-11-1938. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000191036:mpeg21:p007.
Peekel, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 28-11-1938, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164698024:mpeg21:p00007.
Jubilaris.. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 17-03-1939, p. 21. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164700015:mpeg21:p00021.
Vermetten, VERGADERINGEN KAUFMANN’S HUIDENHANDEL N.v.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 26-07-1940. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000052555:mpeg21:p007.
Vermetten, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-495.
NIEUWE BEHEERDERS BENOEMD. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 11-06-1941. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000062634:mpeg21:p004.
Advertentie. “Algemeen Dagblad”. Rotterdam, 27-11-1993. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBPERS01:003118024:mpeg21:p00047.
Carl Kaufmann overleden.. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 28-11-1938, p. 24. Geraadpleegd op Delpher op 05-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164698024:mpeg21:p00024.
Feuth, Familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 24-03-1952. Geraadpleegd op Delpher op 06-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000046713:mpeg21:p006.
Meijer Cats, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-083.
Meijer Cats, Stadsarchief Rotterdam, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3762.
Meijer Cats, Stadsarchief Rotterdam, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3507.
Meijer Cats, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130270154 (Meijer CATS).
Hamburger, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 1326.
Julius Würzburger, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-545.
illustratie
foto Kaufmann’s huidenhandel 2012, © joodserfgoedrotterdam.nl.
Carl Kaufmann, Familiebericht. “De Maasbode”. Rotterdam, 26-11-1938. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000191035:mpeg21:p020.
Peekel, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 28-11-1938, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 26-11-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164698024:mpeg21:p00007.
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid. 1976-5094 Het gebouw van de firma Kaufmann (Kaufmann’s huidenhandel) aan de Westzeedijk. Voor het gebouw staan goederenwagons. februari 1947. Collectie F.H. van Dijk, François Henry (F.H.) van Dijk, 11/08/1888-07/07/1977, Gemeente Rotterdam (Stadsarchief) CC-0.
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid. 1976-11963 Groepsfoto van de familie Kaufmann in de achtertuin van de woning van Carl Kaufmann aan de Heemraadssingel 149. Linksonder naast de trap staat Carl Kaufmann (1863), eigenaar van N.V. Kaufmanns Huidenhandel. Linksboven op het balkon zijn zoon Hans Gustav Kaufmann (1904). Neef Sally Gustav Scheiberg (1893) staat rechtsboven. De dame in het midden op de trap (met de handtas) is Fredericka Kaufmann-Meijer (de zus van Carl). 1930-1936. Collectie F.H. van Dijk, toegangsnummer 4117. Gemeente Rotterdam (Stadsarchief) CC-0. Carl Kaufmann was directeur van N.V. Kaufmann’s Huidenhandel aan de Ruigeplaatweg 41 (later werd dit de Westzeedijk 521). Hij kwam in 1919 naar Rotterdam vanuit Mülheim aan de Ruhr. Daar had zijn vader Salomon Gottschalk Kaufmann dit bedrijf opgericht. Lange tijd bleek het hoofdkantoor dan ook gevestigd in Mülheim an der Ruhr.
gepubliceerd:
5 maart 2012
laatst bijgewerkt:
6 april 2024