Bij het grote bombardement van 14 mei 1940, van 13.27 uur – 13.40 uur, vielen er in Rotterdam zo’n 850 slachtoffers en werden 80.000 mensen dakloos. Dit waren mensen die zich doorgaans in het gebied bevonden waar de bommen op gericht waren, de binnenstad. Het bombardement werd uitgevoerd door 54 Heinkels He-111 bommenwerpers en er werden 97.000 kilo brisantbommen afgeworpen.
Hoewel de Joodse bevolking in Rotterdam rond 1940 zeer verspreid in de stad woonde, waren er wel een paar buurten met een grotere Joodse bevolking. Juist binnen gebied van het bombardement lagen de Zandstraatbuurt (waar de sloop inmiddels al ver gevorderd was), de buurt rond de Schiedamsedijk en de buurt rond de Helmersstraat / Ammanstraat. Deze buurten werden op 14 mei 1940 vrijwel volledig verwoest. Onder de ca. 850 slachtoffers die te betreuren waren, waren ook Joodse bewoners uit dit gebied. Daarbij komen de Joodse Rotterdammers die in dit gebied werkten of tijdens het bombardement daar waren. Wie van hen zijn er in de bronnen terug te vinden?
Jacob van Arend
Rotterdam, 17 juni 1935 – Rotterdam,
4 jaar oud
Schooterboschstraat 29b
Het gezin Van Arend verhuisde na het bombardement naar Den Haag. In de loop van de oorlog werden de andere gezinsleden vermoord.
Mozes van Arend (Rotterdam, 8 april 1910 – Mauthausen, 10 november 1942), Henriëtte van Arend-le Grand (Rotterdam, 31 december 1909 – Auschwitz, 17 september 1942), Mozes van Arend (Rotterdam, 13 februari 1934 – Auschwitz, 17 september 1942) en Hartog van Arend (Rotterdam, 1 februari 1938 – Auschwitz, 17 september 1942).
Abraham Albert Blitz
Amsterdam, 30 mei 1927 – Rotterdam,
12 jaar oud
waarschijnlijk Van Oldenbarneveltstraat 47a
Het gezin Blitz verhuisde na het bombardement naar de Jonker Fransstraat 5b. Op 21 mei 1943 werden de andere gezinsleden in Sobibor vermoord.
Jacob Blitz (Rotterdam, 19 maart 1900), Judith Blitz-Pappie (Rotterdam, 15 september 1912), Freddy Blitz (Rotterdam, 2 december 1939) en Abraham Meijer (Rotterdam, 15 september 1942).
Sophie Cohen
Arnhem, 26 september 1909 – Rotterdam, 24 mei 1940
30 jaar
kookster
10 dagen na het bombardement op Rotterdam, op 24 mei 1940, werd zij dood aangetroffen op de Pompenburgsingel 11a.
Pompenburgsingel 11a, inwonend.
Dochter van Philip Cohen en Johanna Goudsmid.
Jansje van Dam
Rotterdam, 30 augustus 1904 – Rotterdam, 14 mei 1940
25 jaar oud
Westewagenstraat 64
Dochter van Jetje van Dam-Bood en Isaac van Dam.
Jetje van Dam-Bood
Rotterdam, 29 oktober 1883 – Rotterdam, 14 mei 1940
56 jaar oud
Westewagenstraat 64
Haar man Isaac van Dam overleefde het bombardement en werd vermoord in Auschwitz op 24 september 1942.
Jacob Louis van Dam
Groningen, 29 oktober 1935 – Rotterdam, 14 mei 1940
4 jaar oud
vermoedelijk Helmersstraat 3a
Regine van Dam
Rotterdam, 25 mei 1939 – Rotterdam,
0 jaar oud
vermoedelijk Helmersstraat 3a
Waarschijnlijk verhuisde het gezin na het bombardement naar de Koestraat 15-1 te Amsterdam. In de loop van de oorlog werden de andere gezinsleden vermoord.
Louis van Dam (Groningen, 9 juni 1911 – Mauthausen, 2 september 1941), Maria van Dam – van der Stam (Rotterdam, 24 juni 1910 – Auschwitz, 7 september 1942), Jonas van Dam (Rotterdam, 1 april 1937 – Auschwitz, 7 september 1942).
Simon Davids
Rotterdam, 27 juni 1872 – Rotterdam, 14 mei 1940
67 jaar oud
vermoedelijk Plantageweg 47a
Simon was de echtgenoot van Sara van Gelderen.
Sara Davids – van Gelderen
Heenvliet, 26 januari 1876 – Rotterdam,
64 jaar oud
Plantageweg 47a
Sara was de zus van Esther van Gelderen.
Max Elias
Hamm, 5 februari 1879 – Rotterdam, 14 mei 1940
61 jaar oud
Mathenesserlaan 320b
De vrouw van Max, Helene Elias-Löwenstein (Emden, 16 april 1886) werd op 28 mei 1943 in Sobibor vermoord.
Henri Frenk
Rotterdam, 4 augustus 1885 – Rotterdam, 14 mei 1940
54 jaar oud
Kruisstraat 43a
Henri had een groente- en fruitwinkel op de Kruisstraat in het centrum van Rotterdam. Hij was eerst gehuwd met Betje van Dam (Amsterdam, 4 maart 1888). Met Betje kreeg hij Esther (11 juni 1908 – 4 november 1931) en Machiel (8 november 1912 – 19 december 1912). Na het overlijden van Betje op 12 januari 1922 huwde Henri op 28 september 1927 met de Duits-Evangelische Elise Müller en kreeg met haar een dochter Henny (Rotterdam, 26 maart 1928). Ook Elise en hun twaalfjarige dochter Henny kwamen tijdens het bombardement om.
Martin Friedland
Burg Stargard, 9 december 1881 – Rotterdam, 14 mei 1940.
58 jaar oud
Schiedamseweg 179a
Martin Friedland was gehuwd. Er is niets bekend over het lot van zijn vrouw Johanna Francina Ros. Martin was componist en in 1938 naar Nederland gevlucht voor het nazi-regime. Hij promoveerde in 1930 in Leipzig.
Esther van Gelderen
Heenvliet, 14 september 1882 – Rotterdam,
57 jaar oud
Plantageweg 47a
Esther was de zus van Sara Davids – van Gelderen. Simon en Sara waren gehuwd en alle bewoners van dit adres kwamen om bij het bombardement.
Hugo Israël Hartog
Sankt Jobs, 30 januari 1886 – Rotterdam, 14 mei 1940
54 jaar oud.
omgekomen rond de Doelen, vak GG
Max Heidt
Giessen, 17 mei 1900 – Rotterdam, 14 mei 1940
39 jaar oud.
Heemraadssingel 30b
De vrouw van Max, Eveline Pool (Rotterdam, 30 april 1904) en hun zoon Eddy Josef (Rotterdam, 17 juni 1925) overleefden de oorlog. In 2016 woonde Eddy Josef in Florida.
Paul Simon Himmelstern
Mannheim, 24 maart 1898 – Rotterdam, 14 mei 1940
42 jaar oud
Rochussenstraat 67b
De vrouw van Paul, Martha Therese Levy (Mannheim, 21 februari 1899) werd samen met hun zoon Manfred Himmelstern (Rotterdam, 16 februari 1935) in Auschwitz vermoord op 31 januari 1944.
Jakob Kaufmann
Wevelingshoven (D), 8 januari 1876 – Rotterdam, 14 mei 1940.
64 jaar oud
Bilderdijkstraat 14d.
Ludwig Kaufmann
Steele (D), 2 november 1906 – Rotterdam, 14 mei 1940.
33 jaar oud
Bilderdijkstraat 14d.
zoon van Jakob Kaufmann.
Abraham Mozes Kesner
Antwerpen, 3 december 1899 – Rotterdam, 14 mei 1940.
40 jaar oud
Pleretstraat 88a
De andere leden van het gezin van Abraham Mozes Kesner; Bettchen Huijsmann (Frankfurt am Main, 6 oktober 1910), Leon (Rotterdam, 18 mei 1936) en Maud Nanette Evaline (Rotterdam, 23 juni 1938) werden vermoord in Auschwitz op 5 augustus 1942.
Elisabeth Kets de Vries
Rotterdam, 16 oktober 1917 – Rotterdam, 18 mei 1940
22 jaar oud
vermoedelijk Goudsestraat 12b
dochter van Isaak Kets de Vries en Eva Engers
Hermann Lichtenhain
Moisling, Duitsland 1859 – Rotterdam, 14 mei 1940
ca. 80 jaar oud
echtgenoot van Flora Sara Lichtenhain – Salomonski
Flora Sara Lichtenhain – Salomonski
Pinne, Duitsland1858 – Rotterdam, 14 mei 1940
ruim 80 jaar oud
echtgenote van Hermann Lichtenhain.
Hans Hermann Meijer
Berlijn, 20 augustus 1898 – Rotterdam, 14 mei 1940
51 jaar oud
Heemraadssingel 94b,
scheikundige bij Unilever
Bernard Mol
Rotterdam, 16 november 1891 – Rotterdam, 14 mei 1940.
49 jaar oud
Harddraverstraat 10b
De echtgenote van Bernard Mol, Sientje Droomer (Rotterdam, 12 november 1893) werd in Auschwitz vermoord op 15 oktober 1942.
Saartje Roos
Rotterdam, 27 mei 1857 – Rotterdam,
82 jaar oud
Groenelaan 23a
Saartje is, voor zover na te gaan, niet gehuwd geweest.
Werner Günther Salomon
Berlijn, 6 oktober 1905 – Rotterdam,
34 jaar oud
Ochterveltstraat 21b
Werner trouwde op 11 augustus 1938 Annaliese Antonie Hentzschel (Rixdorf, 26 augustus 1909) en was een vluchteling uit Berlijn. Zij woonden vanaf 5 juli 1938 in Rotterdam en sinds 15 augustus 1938 op de Ochterveltstraat 21b. Op 10 juni 1939 kregen Annaliese en Werner een doodgeboren kind. Werner werd tijdens het bombardement in de buurt van De Doelen gedood. Annaliese overleefde de oorlog. Ze ging in 1947 bij Unilever werken en nam daar in 1966 afscheid.
Max Schleberger
Amsterdam, 28 september 1910 – Rotterdam, 14 mei 1940.
29 jaar.
Prinsengracht 816hs, Amsterdam.
Erich Schmolka
Wenen, 10 mei 1921 – Rotterdam, 14 mei 1940.
19 jaar oud
Sandrasteeg 5, Deventer
Erich was in Nederland op hachsjara (landbouwopleiding voor Palestina) en volgde deze opleiding bij de Deventer Vereniging.
Eliazer Sekir
Amsterdam, 8 maart 1910 – Rotterdam,
30 jaar oud
Coolsingel 117
Eliazar Sekir was arts en deed zijn opleiding in Amsterdam. Na de opleiding kreeg hij een baan in Rotterdam. Hij kwam om bij het bombardement, hij was voor zijn werk in het Coolsingelziekenhuis.
Anita Jos Son
Rotterdam, – Rotterdam,
4 jaar oud
Meent 85.
Anita was de dochter van Maurice Joost Son
Maurice Joost Son
Breda, – Rotterdam,
34 jaar oud
Meent 85
Maurice Joost Son was tandarts. Zijn dochter Anita overleed eveneens ten gevolge van het bombardement. Zijn echtgenote Edith Hirsch (Linz, 29 oktober 1908 – Buenos Aires, ) en zoon Joost Maurice Jos Son (Rotterdam, 22 april 1939 – Buenos Aires, ) overleefden de oorlog.
Isidore David van der Stam
Rotterdam, 2 juni 1915 – Rotterdam,
24 jaar oud
onbekend adres
Isidore David was de zoon van David Jacob van der Stam (Den Haag, 1 augustus 1885 – Rotterdam, 31 mei 1971) en Rebecca Dina van der Sluis (Rotterdam, 27 augustus 1886 – Rotterdam, 26 december 1975. Ouders woonden op de Van der Werffstraat 24b).
Abraham Vieijra
Rotterdam, 19 maart 1869 – Rotterdam,
71 jaar oud
Nieuwe Haven west
Abraham Vieijra was gemengd gehuwd met Gerarda Petronella Jeup (Schiedam, 27 februari 1862 – 14 mei 1940, en had één dochter, Johanna Maria Francisca Vieijra (20 januari 1892 – Rotterdam, 14 mei 1940), en twee zonen, Markus Leonardus Vieijra (Rotterdam, 8 maart 1894 – Rotterdam, 8 augustus 1929) en Hubertus Bernardus Vieijra (Rotterdam, 1 oktober 1898 – Schiedam, 27 november 1898). Het is aannemelijk dat zijn vrouw en dochter ook bij het bombardement zijn omgekomen.
Klaartje Walg en Catharina Walg-Walg
Rotterdam, 24 mei 1918 – Rotterdam,
21 jaar oud
Leeuwenstraat 7a
De andere leden van het gezin van Klaartje zijn tijdens de oorlog vermoord. Jacob Walg (Ouderkerk aan de IJssel, 19 december 1876 – Monowitz, 24 september 1942), Catharina Walg-Walg (Leerdam, 24 augustus 1895 – Rotterdam, 20 mei 1940), Louis Walg (Rotterdam, 5 januari 1920 – Sobibor, 16 juli 1943) en Johanna Cateau (Rotterdam, 5 januari 1924 – Auschwitz, 24 september 1942). Het is mogelijk dat ook Catharina Walg – Walg aan verwondingen die ze opliep tijdens het bombardement is omgekomen. Gegevens daarover ontbreken, ze werd begraven op de Joodse begraafplaats te Rotterdam.
Werner Wartelsky (Wartelskij)
Köningsberg, 4 mei 1910 – Rotterdam,
30 jaar oud
Vluchtelingenkamp Westerbork
Werner was gevlucht uit Duitsland en woonde in het vluchtelingenkamp Westerbork. Hij was gehuwd met Lotte Sara Schmulewitz. Tijdens het bombardement was hij in Rotterdam. Zijn ouders en zijn vrouw woonden inmiddels in Argentinië. Wellicht was Werner in Rotterdam om een passage naar Argentinië te regelen.
bron:
www.joodsmonument.nl (geraadpleegd 6 mei 2015). Dit betreft hier alleen de Joodse personen die door het bombardement van 14 mei 1940 zijn omgekomen.
stadsarchief Rotterdam, gezinskaarten (voor de adressen).
stadsarchief Rotterdam, overlijdensbericht Martin Friedland (voor naam echtgenote).
www.maxvandam.info, lemma Henri Frenk (geraadpleegd 3 juni 2015)
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Henri Frenk
“Advertentie”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 28-03-1940. Geraadpleegd op Delpher op 12-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002304:mpeg21:a0108
“Advertentie Max Heidt”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 21-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002392:mpeg21:a0097
“Familiebericht Himmelstern”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 20-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002391:mpeg21:a0107
“Familiebericht Salomon”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 20-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002391:mpeg21:a0107
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Werner Günther Salomon
www.oorlogsgravenstichting.nl, lemma begraafplaats Crooswijk (geraadpleegd 14 mei 2017)
Stadsarchief Rotterdam, overlijden Flora Salomonsk
Sophie Cohen, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-086.
Sophie Cohen via www.joodsmonument.nl (geraadpleegd 16 april 2022).
Isaak Kets de Vries, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-239.
Hans Hermann Meijer, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-352.
Maurice Joost Son, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-447.
Max Schleberger, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 169
illustratie:
“Advertentie”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 28-03-1940. Geraadpleegd op Delpher op 12-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002304:mpeg21:a0108
“Advertentie Max Heidt”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 21-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002392:mpeg21:a0097
“Familiebericht Himmelstern”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 20-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002391:mpeg21:a0107
“Familiebericht Salomon”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 20-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 13-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002391:mpeg21:a0107
gepubliceerd:
27 februari 2016
laatste aanpassing:
16 april 2022